Woon­ruimte voor iedereen

Onze idealen

• We bouwen circulair: er wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van gerecyclede en natuurlijke materialen, en gebouwen worden voorzien van een materialenpaspoort, zodat deze materialen bij sloop opnieuw kunnen worden ingezet, ook bij verbouwing en isolatie van bestaande gebouwen.
• Bouwmaterialen worden zo milieu- en klimaatvriendelijk mogelijk geproduceerd en bij aanbestedingen kiezen we de minst belastende materialen.
• Zelfvoorzienende levensvormen, gemeenschappen en ‘off-grid’ woontypen zoals Tiny Houses worden gestimuleerd. Wet- en regelgeving die dergelijke duurzame initiatieven belemmert, wordt indien nodig aangepast.

Onze idealen

• Alle nieuwbouw wordt gasvrij, minstens energieneutraal, en zo mogelijk energiepositief. Zo compenseren we voor oude woningen die niet (voor 2030) energieneutraal gemaakt kunnen worden.
• Energie die we niet gebruiken, hoeft ook niet opgewekt te worden. Daarom gaan we vol inzetten op energiebesparing, waarbij we inzetten op minstens 65% minder energiegebruik in 2030. Dit doen we door huizen op grote schaal te isoleren, betere voorlichting over bewuster energieverbruik te geven en eisen te stellen aan het energieverbruik van huishoudelijke apparaten en lampen.
• Woningcorporaties mogen de verhuurdersheffing zelf houden als deze wordt besteed aan de verduurzamingsopgave en het aanpakken van achterstallig onderhoud. Dit leidt tot minder energiegebruik en meer wooncomfort. Er komt een duidelijk stappenplan waarmee in 2030 de woningvoorraad van corporaties energieneutraal is. De verhuurdersheffing wordt uiterlijk dan volledig afgeschaft.
• We laten daken niet langer onbenut. Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen en/of een groen dak en bij nieuwbouw wordt een eigen regenwateropslag verplicht, zoals in België al het geval is.
• Isolatie en verduurzaming wordt financieel aantrekkelijker door het verhogen van subsidies en verduurzamingsleningen, die ervoor zorgen dat de maandelijkse lasten gelijk blijven. Daarnaast vallen energierenovaties voortaan onder het lage btw-tarief.
• Er komen (fiscaal) goede regelingen voor het opwekken van energie op wijkniveau, en het opslaan hiervan in buurtbatterijen. Hierdoor kunnen hele wijken samen energie opwekken en delen.
• Overheidsgebouwen hebben energielabel A of worden zodanig aangepast dat zij hieraan gaan voldoen.
• De onroerendezaakbelasting (ozb) wordt gedifferentieerd naar energielabel en energieverbruik.
• We houden vast aan het huidige systeem van saldering voor schone energie. Zelf opgewekte elektriciteit moet je terug kunnen leveren aan het net, voor de prijs die je zelf betaalt voor stroom. Belastingvrij!
  

Onze idealen

• Een grote boom haalt CO2 uit de lucht, bevordert biodiversiteit, heeft een dempend effect bij wateroverlast en droogte en werkt bij hitte net zo verkoelend als 10 energieslurpende airco’s: niet kappen, maar planten dus! We scherpen criteria voor kapvergunningen flink aan en kiezen voor massale aanplant van bomen: tenminste één nieuwe boom per inwoner per jaar, waarbij we naast het aanleggen van natuurgebieden ook juist bomen in de bebouwde kom gaan aanplanten.
• Het kabinet bouwt de jaarlijkse rijksbijdrage voor groen en recreatie onterecht af. De opgave voor voldoende en toegankelijk groen is nog verre van gerealiseerd, zo lieten ook de overvolle parken in de coronatijd zien. We gaan weer zorgen voor genoeg geld om natuur te behouden en te realiseren. Want meer natuur is dringend nodig, in grote aaneengesloten gebieden én in en om de stad.
• Nieuwbouw wordt natuurinclusief met bijvoorbeeld groene daken en gevels, nestgelegenheid voor dieren, bomen en struiken in de straat en speelnatuur om de hoek. Bij isolatie en renovatie van bestaande gebouwen wordt verplicht rekening gehouden met de natuur: wanneer bijvoorbeeld nestgelegenheid voor vogels verdwijnt door dakisolatie, moet dichtbij een alternatief worden geboden.
• Elke gemeente moet voldoen aan de norm van minstens 50 m2 kwalitatief groen per inwoner.
• Braakliggende terreinen worden actief ter beschikking gesteld aan stadslandbouw, natuurontwikkeling, tiny forests, voedselbossen en collectief beheerde parken en natuurspeelplaatsen. Terreinen die nog niet worden benut, worden ingericht als bijen- en vlinderveldjes.
• Gemeenten staan bewoners bij wanneer zij ideeën hebben voor groene initiatieven, en werken deze niet tegen.
• Wanneer de kwaliteit van de leefomgeving in het geding komt, worden vergunningaanvragen voor bouwplannen afgewezen. Dit geldt ook voor uitbouwen en onderkeldering.
• Burgers gaan we stimuleren en voorlichten om hun tuin te vergroenen. Gemeenten geven het goede voorbeeld en halen op veel te versteende plekken tegels weg die plaatsmaken voor groen. Het aanleggen van groene gevels, groene daken en het afkoppelen van regenwaterafvoer van het riool (denk aan wadi’s) wordt via subsidies gestimuleerd.
• Overheden onderhouden de openbare ruimte gifvrij en nemen maatregelen tegen zwerfafval en illegale dump van grofvuil op straat en in gemeentelijke groengebieden.
• De bescherming van onze volksgezondheid, het milieu en het landschap moeten voorop staan in de omgevingswet. Tot dat goed geregeld is, treedt de voorgestelde Omgevingswet niet in werking.
  

Onze idealen

• Er komt een ministerie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.
• We bouwen meer sociale huurwoningen. Met een financiële injectie door het Rijk worden woningcorporaties weer op gang geholpen met hun bouwopgave.
• Door de maximale inkomensgrens te verhogen worden sociale huurwoningen toegankelijk voor meer mensen.
• Steeds meer mensen komen in de knel door hun hoge huur. De huren worden de komende vijf jaar bevroren.
• We perken de marktwerking in de huursector in door de prijzen te maximeren. Huurwoningen in de vrije sector gaan ook onder het woningwaarderingsstelsel vallen. De WOZ-waarde van een woning wordt niet langer meegenomen in het woningwaarderingstelsel: zo voorkomen we dat woningen in populaire gebieden veel punten krijgen met exorbitante toegestane huren tot gevolg. Huren gaan zo omlaag. Er worden geen sociale huurwoningen meer verkocht tenzij deze minstens één op één vervangen worden in dezelfde gemeente. Hierbij wordt gelet op een goede spreiding van het aandeel sociale huurwoningen per buurt.
• Gentrificatie wordt tegengegaan door aan te sturen op gemengde wijken, waar bewoners van verschillende inkomensgroepen, achtergronden en leefstijlen elkaar tegenkomen. Het karakter van wijken en de rechten van degenen die daar reeds wonen worden beschermd. Huisuitzetting en uithuisplaatsing worden voorkomen door voldoende en tijdige schuldhulpverlening. Directe uithuisplaatsing bij betalingsachterstand wordt verboden.
• Niemand hoeft op straat te slapen. In elke gemeente komen voldoende gratis slaapplaatsen, ook voor dak- of thuislozen die zelfredzaam zijn. Bij slecht weer en kou mag een huisdier nooit een weigeringsgrond vormen voor opvang van de dakloze: ook voor huisdieren wordt een passende plaats gezocht, bijvoorbeeld in het asiel als het niet in de daklozenopvang kan.
• Mensen zonder geldige verblijfsvergunning krijgen dag- en nachtopvang en worden juridisch en maatschappelijk begeleid. Gemeenten krijgen daarvoor hulp van het Rijk.
  

Onze idealen

• We maken ruimte voor woningen. Door te kiezen voor een forse krimp van het aantal dieren in de veehouderij, komt er veel landbouwgrond en agrarische bebouwing vrij (én wordt de stankoverlast eindelijk opgelost). Naast herstel van de natuur creëert dat ruimte voor woningen. Goede OV- en (snel)fietsverbindingen gaan zorgen voor goede, duurzame bereikbaarheid.
• Om het creëren van woonruimte in goede banen te leiden, wordt een woonladder ontwikkeld. Allereerst wordt bestaande bebouwing slimmer benut, zoals het transformeren van kantoorpanden, het aanpakken van leegstand en het stimuleren van doorstroming. Vervolgens wordt er waar dat kan zonder de leefbaarheid aan te tasten verder binnenstedelijk verdicht. Tot slot zal bebouwing aan de rand van bestaande woonkernen plaatsvinden. Daar waar dat de natuur niet schaadt, kan agrarische bebouwing omgezet worden in woningen. Investeringen in het OV zorgen voor een goede bereikbaarheid.
• Bedrijventerreinen die geen toekomst meer hebben of teveel hinder veroorzaken voor omliggende woongebieden vormen we om tot woonwijken en groen, zoals parken, of tot terreinen met schone en circulaire bedrijven, gemengd met wonen.Hierbij wordt rekening gehouden met de leefbaarheid en de druk op de stedelijke infrastructuur. De groene omgeving rondom steden blijft groen.
• Het tekort aan studentenwoningen wordt opgelost door snel duurzame woningen te realiseren, bij voorkeur in leegstaande (kantoor)gebouwen. Waar een nijpend tekort is, kunnen flexwoningen worden ingezet, mits duurzaam en volledig herbruikbaar.
• Panden worden zo gebouwd dat ze makkelijk om te vormen zijn naar een andere gebruiksfunctie.
• Lege bedrijfspanden worden herontwikkeld en krijgen een andere functie, zoals wonen. Nieuwbouw van kantoren en bedrijventerreinen wordt ontmoedigd. Op voormalige boerderijen kan worden geëxperimenteerd met woonvormen en -gemeenschappen, waarbij jong en oud samenleven en elkaar kunnen ondersteunen.
• Meergeneratiewonen wordt aangemoedigd en een substantieel onderdeel van de nieuwbouw wordt hiervoor bestemd, net als andere typen woningen waarbij wonen en zorg gecombineerd worden.
• Het moet makkelijker worden een hypotheek af te sluiten met meer dan twee mensen, en dit moet bij alle hypotheekverstrekkers kunnen. Op die manier wordt cohousing door bijvoorbeeld vrienden een maatregel tegen woningnood, en kan een diversiteit aan gezinsconstructies gefaciliteerd worden.
• We gaan de verdozing van ons landschap tegen. Er komt een moratorium op de bouw van distributiecentra en grote kantoorpanden. Er komen ook geen nieuwe bedrijfshallen zolang er nog leegstaande bedrijfshallen in de regio zijn.
  

Onze idealen

• Vooral in grote steden zijn betaalbare koopwoningen onvindbaar. Door een woonplicht in te voeren en een maximum te stellen aan het aantal panden dat een individu of onderneming in een stad mag bezitten, breken we de koopwoningensector weer open voor mensen die daadwerkelijk in een huis willen wonen.
• Er komen spelregels voor tijdelijke verhuur van woonruimte voor toeristen. Gemeenten krijgen de ruimte om vakantieverhuur te beperken en te verbieden in gebieden waar vakantieverhuur voor overlast en verloedering zorgt.
• Een heffing op leegstand en braakliggende grond bij (woning)bouwprojecten maakt het onaantrekkelijk om panden leeg te laten staan en te speculeren met bouwgrond.
• Ook in de vrije sector worden de huurprijzen beperkt.
• De overdrachtsbelasting blijft gedifferentieerd: beleggers betalen meer, bewoners betalen minder. De overdrachtsbelasting wordt (deels) teruggestort als kopers binnen een jaar hun huis energieneutraal hebben gemaakt.
• De overheid gaat strenger optreden tegen malafide verhuur van woningruimte en huisjesmelkers.

De Partij voor de Dieren wil dat banken verplicht worden mee te werken aan een verruimde mogelijkheid tot het boetevrij aflossen van bestaande hypotheken.

De Partij voor de Dieren wil dat braakliggende terreinen worden benut.

Door de economische crisis zijn veel bouwprojecten stopgezet en liggen veel voormalige bouwterreinen braak. Deze terreinen zijn bij uitstek geschikt voor kleinschalige bewonersinitiatieven en kunnen de leefbaarheid in de wijk vergroten. Omwonenden moeten actief betrokken worden bij de herontwikkeling van braakliggende terreinen, bijvoorbeeld voor stadslandbouw, natuurontwikkeling of collectief beheerde parken en natuurspeelplaatsen. In de tussentijd kunnen terreinen ingericht worden als bijenveld.

Het coronavirus COVID-19 is een zogeheten zoönose: een infectieziekte die kan overgaan van dieren op de mens.

In dit geval is dat naar alle waarschijnlijkheid gebeurd op een markt waar wilde dieren werden verhandeld en gedood. Het overslaan van het virus heeft een wereldwijde epidemie met vele dodelijke slachtoffers als gevolg. De crisis die hieruit voortvloeit raakt iedereen. Onzekerheden en zorgen over gezondheid, veiligheid, voedsel en inkomen vragen om solidariteit en effectieve maatregelen. Dat betekent dat we de verspreiding van het virus moeten beperken en de zorg bereikbaar moeten houden voor wie zorg nodig heeft, met de beste kennis die er is. Daarbij moeten we varen op de kennis van experts en wetenschappers. Voor de Partij voor de Dieren is het van groot belang dat de maatregelen van het Kabinet in lijn zijn met adviezen van zowel nationale als internationale deskundigen, waaronder de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Zorgvuldig versoepelen
Het coronavirus is een ernstig virus dat vele slachtoffers heeft gemaakt, en waarvan als een paal boven water staat dat de verspreiding voorkomen moet worden. Tegelijkertijd zien we dat de mentale en sociale gevolgen van de coronamaatregelen groot zijn. Mensen zijn sociale wezens, en worden door de coronamaatregelen beperkt in hun contacten. Deze inperkingen leiden tot mentale klachten, en zelfs tot meer depressies en suïcides. Ook deze gevolgen van de coronamaatregelen wil de Partij voor de Dieren niet negeren, en daarom vraagt elke maatregel om een zorgvuldige afweging: in hoeverre is deze effectief tegen het indammen van het virus, en welke gevolgen heeft het voor mensen?

Daarom steunt de Partij voor de Dieren veelal de inperkingen, maar bekijken wij wel bij elke maatregel afzonderlijk wat de neveneffecten zijn. Dit was bijvoorbeeld ook de reden dat de Partij voor de Dieren tegen de avondklok heeft gestemd: voor alleenstaanden werd het steeds moeilijker om andere mensen te zien.

Houd de zorg beschikbaar
Er moet alles aan gedaan worden om de verspreiding van het coronavirus te beperken en zorg beschikbaar te houden. Hiervoor is het noodzakelijk om in te zetten op het verminderen van het aantal ziektegevallen, om zo onder de kritische grens te kunnen blijven van wat onze zorg aankan. Het is belangrijk dat zowel mensen die getroffen zijn door het coronavirus, maar ook de mensen die om andere redenen zorg en behandeling nodig hebben deze kunnen krijgen. Zorg- en hulpverleners moeten hun werk veilig kunnen blijven uitvoeren; het Kabinet moet zich maximaal inspannen om te voorzien in voldoende beschermende materialen, waaronder beschermende kleding en mondkapjes.
Om zorg voor dieren ook toegankelijk te houden, wil de Partij voor de Dieren dat dierenartsen, dierenverzorgers en dierenambulancepersoneel toegevoegd worden aan de lijst van vitale beroepen waardoor hun kinderen opgevangen kunnen worden in perioden waarin scholen en kinderdagverblijven gesloten zijn.

Voorkom nieuwe zoönose-uitbraken
Naast het nemen van maatregelen om de huidige coronapandemie te bestrijden, wil de Partij voor de Dieren dat het Kabinet inzet op het voorkomen van nieuwe uitbraken van dierziekten. Niet alleen de handel en consumptie van wilde dieren vormen een belangrijk risico voor de uitbraak van nieuwe zoönosen (op de mens overdraagbare dierziekten). Tal van vooraanstaande (Nederlandse) virologen wijzen nadrukkelijk naar de vee-industrie als een van de grootste risico’s die er voor de (wereldwijde) volksgezondheid zijn. Driekwart van de nieuwe infectieziekten is immers afkomstig van dieren, waaronder Ebola, MERS, de Mexicaanse griep (varkensgriep), HIV, SARS, Q-Koorts, ESBL, MRSA, TBC en nu dit coronavirus COVID-19.
Om mens en dier te beschermen moet de wijze waarop we met dieren omgaan drastisch veranderen. Nederland zal, als meest vee-dichte land ter wereld, een voortrekkersrol moeten nemen om dat risico te minimaliseren. Het huidige veehouderijsysteem - waarin niet het welzijn van dieren maar maximale productie voorop staat - werkt dierziekten in de hand. Ook daarom wil de Partij voor de Dieren dat er een einde komt aan de bio-industrie en dat het aantal dieren in de veehouderij met 70% wordt verminderd.
Daarbij zorgt de grootschalige en wereldwijde ontbossing ervoor dat dieren die hun leefgebied hadden in die bossen en mogelijk zoönosen bij zich dragen op zoek moeten naar andere leefgebieden. Vaak zal dat zijn in gebieden waar ook mensen leven. Om de ontbossing een halt toe te roepen moet er een importverbod komen op producten afkomstig uit gebieden waar de natuur recent heeft moeten wijken voor landbouwgrond, zoals palmolie en soja voor veevoer. Ook moet de handel en consumptie van wilde dieren onmiddellijk worden verboden. De rol van de financiële wereld, die een groot belang heeft deze praktijken in stand te houden, moet ontmaskerd en aangepakt worden.

De Partij voor de Dieren wil dat de overheid herstel van cultuurlandschappen bevordert, onder meer door renovatie of aanleg van akkerranden en houtwallen.

De Partij voor de Dieren wil af van de huidige fiscale prikkels die het hebben van schulden stimuleren en die het aflossen van een hypotheek beboeten. Banken moeten verplicht worden om mee te werken aan een verruimde mogelijkheid voor het boetevrij aflossen van bestaande hypotheken.

We willen dat de hypotheekrente-aftrek mogelijk blijft tot een bedrag van 350.000 euro. De hypotheekrente-aftrek voor bedragen daarboven wordt stapsgewijs afgeschaft. Tegelijkertijd wordt ingezet op wonen weer betaalbaar maken.

We willen dat de overdrachtsbelasting gedifferentieerd blijft: beleggers betalen meer, bewoners betalen minder. Om de transitie naar een duurzame samenleving te versnellen, pleiten wij voor het (deels) terugstorten van de overdrachtsbelasting als kopers binnen een jaar hun huis energieneutraal hebben gemaakt.

De Partij voor de Dieren is geen voorstander van het kraakverbod. Het kraken van leegstaande panden wordt veroorzaakt door een nijpend tekort aan betaalbare woningen voor studenten en starters. Er dient geïnvesteerd te worden in betaalbare woningen. Bestaande woningen die langdurig leegstaan (bedrijfs- en kantoorpanden) dienen een nieuwe bestemming te krijgen als starterswoningen.

De Partij voor de Dieren wil meergeneratiewonen aanmoedigen. Zorg en ondersteuning van ouderen, kinderen en mensen met een beperking moet in de eigen wijk kunnen plaatsvinden. Dit stimuleert de sociale samenhang en gaat eenzaamheid tegen. Tegelijkertijd levert het een besparing in de zorgkosten op.

De Rijksoverheid moet herbestemming van monumenten bevorderen en gemeenten stimuleren om cultuurhistorische en archeologische waardekaarten op te stellen. Historisch waardevolle panden moeten niet gesloopt worden.

De Partij voor de Dieren wil de woningmarkt geleidelijk hervormen. In het kader van deze hervormingen willen wij scheefwonen ontmoedigen. Wie met een goed inkomen een sociale huurwoning bezet houdt, moet meer huur betalen, om de doorstroom te bevorderen.

De Partij voor de Dieren is ervan overtuigd dat tradities niet statisch zijn, maar altijd meebewegen met hun tijd. Dat geldt ook voor het Sinterklaasfeest. Door een kleine aanpassing door te voeren en te kiezen voor bijvoorbeeld een roetveegpiet, kan de figuur van Zwarte Piet worden ontdaan van (onbedoelde) discriminerende en stereotyperende kenmerken. De Partij voor de Dieren is het eens met de Kinderombudsman, die zegt dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en daarmee in strijd is met het Kinderrechtenverdrag. Door Zwarte Piet te ontdoen van stereotype kenmerken, maar de breed gedragen onderdelen van de traditie te behouden, moet het mogelijk zijn elkaar te vinden in plaats van te kwetsen. Zo kunnen we zorgen dat Sinterklaas het kinderfeest wordt zoals het bedoeld is: een groot plezier voor álle kinderen.

De Partij voor de Dieren wil dat huurders van (studenten)kamers recht krijgen op huurtoeslag als de huur voldoet aan het puntensysteem. Waar een tekort aan studentenwoningen is, moeten snel duurzame woningen gerealiseerd worden, bij voorkeur in leegstaande (kantoor)gebouwen.

De Partij voor de Dieren wil dat de overheid stimulerend beleid voert om ‘tiny-houses’ (verplaatsbare kleine huizen) mogelijk te maken.

Wie bestaande woningen wil vervangen door kleinere of op eigen erf een tiny-house wil bouwen als meergeneratiewoning mag niet belemmerd worden indien het totale bebouwde oppervlak niet toeneemt.

De leegstand van kantoren en bedrijfsgebouwen in Nederland blijft maar toenemen. De Partij voor de Dieren vindt dat in plaats van nieuwbouw, leegstaande gebouwen via renovatie en herontwikkeling nieuw leven moet worden ingeblazen. Nieuwbouw van kantoren moet worden gestopt. Leegstaande kantoorpanden worden niet langer fiscaal gestimuleerd via verlaagde OZB-belasting, maar na een half jaar leegstand wordt een leegstandsheffing opgelegd.

Het moet daarnaast makkelijker worden om lege kantoorpanden een andere functie te geven, zoals wonen.

De Partij voor de Dieren is tevens tegen het kraakverbod.

Het kraken van leegstaande panden wordt veroorzaakt door een nijpend tekort aan betaalbare woningen voor studenten en starters. Er dient geïnvesteerd te worden in betaalbare woningen. Bestaande woningen die langdurig leegstaan (bedrijfs- en kantoorpanden) dienen een nieuwe bestemming te krijgen als starterswoningen.

De melding van leegstaande kantoorpanden en winkelruimten moet verplicht worden en er moet een onderhoudsplicht voor gebouwen komen die gebruikt worden voor antikraak.

De Partij voor de Dieren vindt dat woningcorporaties een belangrijke maatschappelijke taak vervullen: het bieden van goede en betaalbare huurwoningen. Wel zien we dat deze taak bij veel woningcorporaties uit beeld is geraakt als gevolg van de verzelfstandiging en gebrek aan adequaat toezicht.

De Partij voor de Dieren wil dan ook dat de privatisering van woningcorporaties wordt teruggedraaid, en dat grote woningcorporaties worden opgesplitst. We willen dat de bewoners via versterkte inspraak meer invloed krijgen op het beleid van de woningcorporatie. Ook vinden we het belangrijk dat woningen beter geïsoleerd worden, het liefst wekt elke woning bovendien zijn eigen energie op. Dat levert milieuwinst, banen en een lagere energierekening op.

We vinden dan ook dat woningcorporaties jaarlijks een deel van hun woningbestand zouden moeten isoleren. De verhuurdersheffing zal dat niet dichterbij brengen.