Inbreng Informele Landbouw- en Visse­rijraad 7 – 9 april

De leden van de fractie van de PvdD constateren dat tijdens de informele bijeenkomst van de landbouwministers van de EU de strategische autonomie ten aanzien van eiwitten wordt besproken. Minder afhankelijkheid van eiwitten van landen buiten de EU is om vele redenen gunstig: voor het klimaat, milieu, dierenwelzijn, de volksgezondheid, en niet in de laatste plaats voor boeren om te komen tot een toekomstbestendig en duurzaam verdienmodel.

De leden van de Partij voor de Dieren zijn van mening dat de overheid meer actie moet ondernemen om de eiwittransitie te bespoedigen. De overheid heeft immers een voorbeeldfunctie en dat geldt ook op Europees niveau. Een onderzoek van de Wageningen Universiteit1 (2023) laat zien dat publieke voedselinkoop een belangrijk instrument in voor het versnellen van de eiwittransitie. Het inkopen en aanbieden van meer plantaardig ten opzichte van dierlijk voedsel door overheden, scholen, universiteiten, ziekenhuizen en gevangenissen is een belangrijke route om de vraag naar duurzame en gezonde producten te verhogen. Is de minister het eens met deze conclusie? Deelt de minister de mening van de onderzoekers dat een visie op het voedselsysteem met concrete en ambitieuze doelen voor de eiwittransitie met een brede mix van beleidsinstrumenten ook van belang is voor de Europese context? Bent u het eens dat de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Raad een voorbeeldfunctie hebben en hun inkoop en aanbesteding in lijn zou moeten zijn met de transitie naar meer plantaardige en minder dierlijke productie en consumptie? Bent u bereid om in Brussel aan te kaarten om deze onderdelen op te nemen in de Europese Eiwitstrategie, alsmede een mix aan financiële maatregelen?

Ongeveer 68% van de landbouwgrond in de EU wordt momenteel gebruikt voor de dierlijke productie. De productie van plantaardige gewassen wordt veelal gebruikt om intensief gefokte dieren te voeden die leven in dieronvriendelijke systemen. De leden van de PvdD-fractie vinden dit onacceptabel. Kan de minister bevestigen dat één van de principes van duurzame landbouw is dat de productie van plantaardige gewassen voor humane consumptie prioritair is ten opzichte van de productie van veevoer? Kan de minister bevestigen dat de visie over de eiwittransitie nog steeds wordt onderschreven door dit kabinet, hetzij in demissionaire status? Is de minister bereid om in Brussel het belang hiervan aan te kaarten en zich in te zetten voor de prioritering van de productie van gewassen voor humane consumptie boven de productie van veevoer binnen de EU Eiwitstrategie?

Verder zijn de leden van mening dat er een concreet EU Plantbased Action Food Plan moet komen dat zich verder uitstrekt tot meer plantaardige voeding dan enkel plantaardige eiwitten voor zowel food als feed. Ziet de minister hier een meerwaarde in en is hij bereid om dit tijdens de Informele raad voor te stellen? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dieren zijn tevens van mening dat insecten moeten worden uitgesloten van de eiwitstrategie. Insecten hebben, net zoals andere dieren, een intrinsieke waarde en zouden niet mogen worden gedefinieerd als ‘alternatief eiwit’ onder dezelfde paraplu als niet-dierlijke eiwitten. Deelt de minister deze visie? Bij gebrek aan enige EU-wetgeving over het welzijn van insecten gaan de industriële insectenkweekpraktijken volledig voorbij aan het welzijn van insecten en de effecten die de productie van insecten kan hebben op de gezondheid van mens, dier en milieu. Er is momenteel een overweldigend gebrek aan kennis over de insectenteelt, waaronder de claims op het gebied van circulariteit en duurzaamheid van de sector. Bovendien worden insecten vooral gekweekt voor veevoer wat een ander bezwaar is van deze leden. Deelt de minister de mening dat het onwenselijk is om een nieuwe bio-industrie op te bouwen, in de vorm van de insectenkweekindustrie? Is de minister bereid zich in Europa hard te maken voor het niet verder uitbreiden van de Europese insectenindustrie? Kan de minister toezeggen te pleiten voor gedegen onderzoek naar mogelijke ongewenste gevolgen van insectenkweek?

Overig

Verder vragen de leden van de Partij voor de Dieren aan de minister welke adviezen van de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) over vissenwelzijn2 hij niet alleen op nationaal niveau, maar ook op Europees niveau wil oppakken? Is de minister bereid om het welzijn van vissen en de adviezen van de RDA bij deze informele L&V-raad aan te kaarten? Zo niet, ziet de minister ruimte om dat op de korte termijn wel te doen?