Vragen Van Esch over het aanspra­kelijk stellen van bedrijven voor schade door PFAS-vervuiling


Indiendatum: 25 mei 2023

Vragen van het lid Van Esch (Partij voor de Dieren) aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat over het aansprakelijk stellen van bedrijven voor schade door PFAS-vervuiling

  1. Kent u het bericht ‘Aanklacht 3M opmaat voor actie tegen andere vervuilers’?[1]
  2. Klopt het dat voor omwonenden van Chemours bij Dordrecht hetzelfde advies geldt als voor omwonenden van de 3M-fabriek bij Antwerpen met betrekking tot het eten van groente of fruit uit de eigen moestuin in verband met het PFAS-risico?
  3. Indien het voorgaande klopt, gaat u dan onderzoeken hoe u Chemours aansprakelijk kunt stellen voor door PFAS veroorzaakte schade aan de leefomgeving en de gezondheid net zoals met 3M in België?[2] Zo nee, waarom niet?
  4. Gaat u onderzoeken hoe u Schiphol aansprakelijk kunt stellen voor schade ontstaan door PFAS? Zo nee, waarom niet?
  5. Gaat u onderzoeken hoe groot de PFAS-schade van Sabic in Bergen op Zoom is en dit bedrijf aansprakelijk stellen voor schade ontstaan door PFAS? Zo nee, waarom niet?
  6. Bent u bereid dezelfde lijn die voor de Belgische vestiging van 3M ingezet wordt ook te hanteren voor bedrijven in Nederland in het kader van uw uitspraak “dat de vervuilers moeten betalen, niet de gebruikers en beheerders”?[3]

[1] https://www.trouw.nl/buitenland/aanklacht-3m-opmaat-voor-actie-tegen-andere-vervuilers~b3c6f85c
[2] Brief regering ‘Aansprakelijkheid 3M voor PFAS schade’ (documentnummer 2023D21742)
[3] https://nos.nl/artikel/2476179-minister-harbers-3m-aansprakelijk-voor-pfas-schade-in-westerschelde

Indiendatum: 25 mei 2023
Antwoorddatum: 28 jun. 2023

Vraag 1

Kent u het bericht ‘Aanklacht 3M opmaat voor actie tegen andere vervuilers’?[1]

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat voor omwonenden van Chemours bij Dordrecht hetzelfde advies geldt als voor omwonenden van de 3M-fabriek bij Antwerpen met betrekking tot het eten van groente of fruit uit de eigen moestuin in verband met het PFAS-risico?

Antwoord 2

Hoewel de adviezen niet volledig vergelijkbaar zijn, is zowel voor de omgeving Dordrecht als Antwerpen het advies om binnen een bepaalde straal niet of in beperkte mate groente uit eigen tuin te consumeren.

Vraag 3

Indien het voorgaande klopt, gaat u dan onderzoeken hoe u Chemours aansprakelijk kunt stellen voor door PFAS veroorzaakte schade aan de leefomgeving en de gezondheid, net zoals met 3M in België?[2] Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

De gemeenten Papendrecht, Sliedrecht, Molenlanden en Dordrecht hebben het voortouw genomen om een civielrechtelijke zaak aan te spannen tegen de bedrijven Chemours en DuPont. De betrokken gemeenten hebben de bedrijven Chemours en DuPont gezamenlijk aansprakelijk gesteld voor de financiële schade door verontreiniging met o.a. PFOA veroorzaakt door deze bedrijven. Op 23 april 2021 hebben de gemeenten naar buiten gebracht dat zij een volgende stap zetten en beide bedrijven dagvaarden en schadevergoeding eisen. Tevens heeft de Provincie Zuid-Holland Chemours al wel officieel aansprakelijk gesteld maar nog geen zaak aangespannen. Aangezien de procedure van de vier gemeenten nog loopt, worden daar verder geen uitspraken over gedaan.

Het is sterk situatieafhankelijk wanneer privaatrechtelijke aansprakelijkheids-stelling het juiste middel is en door welke partij dit dan het beste ingezet kan worden. Aansprakelijkheidsstelling is maar een van de mogelijkheden om de impact van een bedrijf op het milieu zo klein mogelijk te houden. Vanuit de betrokken overheden worden de instrumenten ingezet die in de specifieke situatie het meest effectief zijn en passen bij het doel dat moet worden bereikt.

Elk bedrijf in Nederland heeft zich te houden aan de geldende wet- en regelgeving, en aan alle vergunningen. Om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan de regels en vergunningen houden, is er bij uitstek het publiekrecht als middel. Het betreft dan primair het bestuursrecht en dus niet een privaat-rechtelijke aansprakelijkheidsstelling. Het gaat dan om het aanscherpen van vergunningen en bij overtredingen om het opleggen van bestuursrechtelijke sancties zoals een last onder dwangsom. Dat gebeurt in de praktijk ook door de betreffende overheden die als bevoegd gezag zijn aangewezen. Ook kan gebruik worden gemaakt van wet- en regelgeving die specifiek is gericht op preventie, herstel en kostenverhaal van milieuschade, zoals de Wet bodembescherming en Titel 17.2 Wet milieubeheer.

Voor het Openbaar Ministerie bestaat de mogelijkheid om het strafrecht in te zetten bij milieuovertredingen als deze strafbaar zijn. De overheid kan naast het publiekrecht (bestuursrecht en strafrecht) soms ook gebruik maken van het privaatrecht. Gebruikmaking van het privaatrecht door de Staat is bijvoorbeeld aan de orde als het doel is om schade te verhalen die door de overheid zelf wordt geleden en die schade niet langs publiekrechtelijke weg kan worden verhaald. Bij 3M is dat aan de orde en om die reden heb ik 3M daarvoor aansprakelijk gesteld.

Samenvattend: aansprakelijk stellen via het privaatrecht kan gebruikt worden als onderdeel van de gereedschapskist die de overheid ter beschikking heeft maar is niet het enige instrument. Op individuele zaken wordt hier verder niet ingegaan. In het algemeen kan, waar dat nodig en mogelijk is, in ultimo ook gekeken worden naar aansprakelijkheidsstelling via het privaatrecht.

Vraag 4

Gaat u onderzoeken hoe u Schiphol aansprakelijk kunt stellen voor schade ontstaan door PFAS? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Nee, dat is op dit moment niet aan de orde. Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Gaat u onderzoeken hoe groot de PFAS-schade van Sabic in Bergen op Zoom is en dit bedrijf aansprakelijk stellen voor schade ontstaan door PFAS? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Nee, dat is op dit moment niet aan de orde. Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 6

Bent u bereid dezelfde lijn die voor de Belgische vestiging van 3M ingezet wordt ook te hanteren voor bedrijven in Nederland in het kader van uw uitspraak “dat de vervuilers moeten betalen, niet de gebruikers en beheerders”?[3]

Antwoord 6

Ja, zie het antwoord op vraag 3.


[1] Website Trouw, 24 mei 2023 (https://www.trouw.nl/buitenlan...)
[2] Kamerstuk 35334, nr. 255
[3] NOS.nl, 23 mei 2023 (https://nos.nl/artikel/2476179...)

Wij staan voor:

Interessant voor jou

Vragen Van Esch over strandbebouwing en de toestemming voor de exploitatie van stranden door het Rijksvastgoedbedrijf

Lees verder

Vragen Wassenberg over de snel stijgende dierenartskosten

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer