Vragen Van Esch en Wassenberg over de aanpak van illegale handel in beschermde in beschermde plant- en diersoorten of producten ervan

Vragen
Vragen Van Esch en Wassenberg over de aanpak van illegale handel in beschermde in beschermde plant- en diersoorten of producten ervan

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 19 jun. 2023

Vragen van de leden Van Esch en Wassenberg (beiden Partij voor de Dieren) aan de minister voor Natuur en Stikstof, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de minister van Justitie en Veiligheid over de aanpak van illegale handel in beschermde plant- en diersoorten of producten ervan

Bent u bekend met het rapport ‘Dreigingsbeeld milieucriminaliteit’, dat stelt dat illegale wildlife handel waarschijnlijk een factor is in het ontstaan van epidemieën door zoönosen? [1]
Bent u bekend met het marburgvirus, dat vermoedelijk via vleermuizen of besmet vlees op mensen wordt overgedragen, waarbij het sterftecijfer kan oplopen tot 90 procent? Zo ja, bent u bereid om aan de hand van het voorbeeld van het marburgvirus in de World Health Assembly (WHA) vergadering van mei aan te kaarten dat de (illegale) handel in wilde dieren grote nieuwe virusuitbraken tot gevolg kan hebben? Zo nee, waarom niet? [2]
Bent u het ermee eens dat de handel in wilde dieren zeer omvangrijk is, desastreuze gevolgen heeft voor dieren en ecosystemen, en vaak verbonden is met andere vormen van criminaliteit zoals drugshandel, mensensmokkel, wapensmokkel en het financieren van terroristische organisaties? Zo nee, waarom niet? [3], [4]
Bent u er bekend mee dat het ‘Dreigingsbeeld milieucriminaliteit’ stelt dat wildlife crime de vierde grootste criminele industrie is, gebaseerd op omzet en dat Interpol aangeeft dat wildlife crime elk jaar met 5-7% toeneemt en daarmee 2 tot 3 keer zo hard groeit als de wereldeconomie? [1], [5]
Bent u ermee bekend dat de FATF (Financial Action Task Force) stelt dat de illegale handel in wildlife als een ernstige internationale, georganiseerde vorm van criminaliteit gezien kan worden, die corruptie voedt, de biodiversiteit bedreigt en aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid? [6]
Bent u ermee bekend dat het European Crime Prevention Network stelt dat overheden wildlife crime niet serieus genoeg nemen als een vorm van criminaliteit met een enorme verwevenheid met andere vormen van criminaliteit? [4]
Bent u ermee bekend dat door criminelen wildlife crime juist gezien wordt als een vorm van misdaad met een lage pakkans en lage straffen, terwijl er hoge winsten kunnen worden behaald? Bent u voornemens de maximumstraffen voor wildlife crime te verhogen? Zo nee, waarom niet?
Deelt u de conclusies van bovengenoemde rapporten dat overheden wildlife crime serieuzer moeten nemen als vorm van criminaliteit, ook gezien de omvang en verwevenheid met andere vormen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u ervoor zorgen dat deze vorm van criminaliteit meer structurele aandacht krijgt in de EU alsook in Nederland? Heeft u hierover overleg met andere relevante ministeries?
Bent u het ermee eens dat het vaak lastig is om bedreigde dieren en planten te detecteren in producten, ook omdat de ingrediënten vaak in andere talen staan vermeld? Zo ja, wat onderneemt u om dit te voorkomen?
Bent u ermee bekend dat Nederland in de top 5 staat van EU-landen met de hoogste inbeslagname van illegale handel in wilde dieren en planten, met name medicinale producten; goed voor 1184 inbeslagnames (30% van de totale inbeslagnames in 2020)? Zo ja, wat doet u tegen deze specifieke handel? Wordt hierover onderling overleg gevoerd tussen ministeries? [7]
Bent u er bekend mee dat Nederland in de top 3 van bestemmings/doorvoerhavens staat voor met name traditionele medicijnen?
Wordt het onderwerp medicinale producten structureel geagendeerd tijdens EU-overleggen over illegale handel in wilde dieren en planten, aangezien zij een belangrijk aandeel in de inbeslagnames binnen de EU vormen en jaarlijks toenemen? Zo nee, bent u bereid om dit onderwerp structureel te agenderen tijdens relevante EU-overleggen?
Bent u er bekend mee dat meeste illegale handel in wildlife planten en dieren niet opgespoord wordt, mede veroorzaakt door een tekort aan opsporingscapaciteit en de moeilijkheid van het herkennen van bedreigde dieren en planten?
Deelt u het inzicht dat de inbeslagnames slechts het topje van de ijsberg vormen?
Hoe groot schat u de waarde van illegale handel in Nederland?
Bent u er bekend mee dat veel illegale handel in wildlife via zee loopt en dat de verwachting is dat dit de komende jaren zal toenemen? Zo ja, wat is de inzet om deze vorm van illegale handel aan te pakken, ook met het oog op het feit dat de EU een belangrijke doorvoer- en bestemmingshaven is voor deze illegale handel en dat Nederland hierbij een prominente rol lijkt te spelen? [8]
Deelt u de mening dat de handel in traditionele producten risicovol kan zijn voor de volksgezondheid, zoals het RIVM stelt in het rapport ‘Kruidenproducten uit de traditionele Chinese geneeskunde, Een verkennende studie naar aard, omvang en gebruik’? Zo ja, wat onderneemt u, eventueel in samenspraak met andere ministeries, om dit probleem aan te pakken, ook gezien het feit dat andere rapporten stellen dat Nederland een belangrijk bestemmingsland is? [9]
Deelt u conclusies van recente rapporten van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, de commissie Van Aartsen en de Algemene Rekenkamer dat de aanpak van milieucriminaliteit in de praktijk te wensen overlaat, omdat opsporing en vervolging te gefragmenteerd zijn en uiteindelijk sancties niet afschrikwekkend zijn, met grote, vermijdbare milieuschade als gevolg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat heeft u sinds deze publicatie ondernomen? Is er onderling overleg tussen de relevante ministeries en, indien dit het geval is, hoe ziet dit overleg eruit?
Bent u ermee eens dat een andere aansturing nodig is? Zo nee, waarom niet?
Gaat u naar aanleiding van het reeds gepubliceerde EU Action Plan Against Wildlife Trafficking (EU-Actieplan), een nationaal plan opstellen, zodat de gestelde EU doelen uit dit plan, uitgevoerd kunnen worden? Zo ja, per wanneer komt dit nationale plan er en hoe wordt dit opgesteld voor overlappende onderwerpen met relevante ministeries? Wanneer en hoe wordt de Kamer hierover geïnformeerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u aangeven in welke vorm dit contact plaatsvindt? [3]
Bent u ermee bekend dat het EU-Actieplan als actiepunt noemt dat het bundelen van middelen, bijvoorbeeld door de oprichting van speciale eenheden die zich uitsluitend bezighouden met wildlife handel, aangemoedigd en bevorderd moet worden?
Ziet u meerwaarde in het opzetten van een gespecialiseerde unit, waarbij specialisten verenigd worden om op dagelijkse basis bezig te zijn met illegale handel in wilde dieren en planten, aangezien het rapport ‘Dreigingsbeeld milieucriminaliteit’ stelt dat de aanpak van illegale handel in wilde dieren verdeeld is over diverse autoriteiten, met versnipperd beleid als gevolg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, per wanneer en hoe is het overleg met relevante ministeries? [10]
Bent u voornemens het actiepunt uit het EU-actieplan uit te voeren, dat vraagt om een bewustwordingscampagne bij consumenten, die moet leiden tot een gedragsverandering als het gaat om de aankoop van traditionele medicijnen? Zo nee, waarom niet?
Hoe wordt de aangenomen motie 21 501-32 1491 van de leden Vestering en Akerboom over een bewustwordingscampagne over de gevaren van handel in wilde dieren en planten uitgevoerd? Kunt u aangeven hoe de bewustwordingscampagne wordt vormgegeven?
Bent u ermee bekend dat als prioriteit 3 in het EU-Actieplan wordt genoemd: ‘Enforcing regulations and policies to fight wildlife trafficking effectively’, waarbij geadviseerd wordt dat handhavingsautoriteiten, zoals rechters, beter geïnformeerd moeten worden over wildlife crime en dat als mogelijkheid wordt genoemd om wildlife crime te integreren in de nationale curricula van relevante academies en opleidingen? Wat vindt u van dit actieplan? Bent u bereid in overleg met relevante andere ministeries dit te onderzoeken en te waarborgen? Zo nee, waarom niet?
Wat vindt u van het actiepunt genoemd in het EU-Actieplan dat er richtlijnen opgesteld moeten worden voor bedrijven en sectoren die vaak betrokken zijn bij handel in wildlife, zoals aanbieders van traditionele medicijnen, waarin ze verplicht worden te handelen op hun due-diligence verplichting?
Bent u bereid om in te zetten op verbetering van technieken die helpen in deze opsporing, zoals ook genoemd in het EU-actieplan?
Deelt u de mening dat er voldoende budget beschikbaar is om het hernieuwde EU-Actieplan, te kunnen waarborgen? Zo ja, welke maatregelen worden genomen om het Plan uit te voeren? Zo nee, bent u bereid het budget te verhogen? Zo nee, waarom niet?
Bent u het ermee eens dat het van belang is om de rol van (illegale) handel in wilde dieren, structureel te bespreken op wereldoverleggen zoals die van de WHO, CBD en CITES, gezien de link die er is tussen (illegale) handel in wilde dieren en zoönose risico’s? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u aangeven hoe u dit in overleg met relevante ministeries zult adresseren?
Kunt u nogmaals aangeven hoe de overheid burgers en reizigers informeert over de risico’s van interactie met wilde en exotische dieren, aangezien die informatie niet gevonden werd op de websites waarnaar verwezen worden in antwoorden op eerdere vragen? Bent u alsnog bereid om de informatie te laten opnemen op relevante websites? [11]