Bijdrage Wassenberg aan Begroting I&W

Voorzitter, ik vervang vandaag collega Evan van Esch. Haar dag staat vandaag in het teken van corona, vanochtend met een technische briefing, straks met het debat. En ik grijp natuurlijk elke kans om met deze bewindspersonen in debat te gaan met beide handen aan.

Vandaag bespreken we de laatste begroting van wat vroeger het ministerie van Infrastructuur en Milieu heette. Maar de term Milieu is uit de naam geschrapt door het ‘groenste kabinet ooit’.

En na drie-en-een half jaar beleid zien we waarom. Milieu is toch een beetje het ondergeschoven kindje. Milieu delft te vaak het onderspit in de belangenafwegingen. Bijvoorbeeld als het gaat om asfalt. Dat bleek gisteren weer toen de minister die bizarre verbreding van de A27 bij Amelisweerd doordrukte. Waarbij waardevolle natuur vernietigd wordt. Natuur die op papier gecompenseerd wordt, maar een oud bos dat wordt omgehakt heeft een grote ecologische waarde en veel biodiversiteit en het kost tientallen jaren, vaak langer, voordat nieuwe natuur die kwaliteit heeft. Tja, dat compenseer je niet met een circulaire fietsbrug.

Afgelopen jaren waren vooral voor meer asfalt, voor gepolder met de bedrijfsbelangen op de voorgrond, nog meer milieuschandalen, het granuliet-schandaal dat door Zembla werd onthuld is daarvan een voorbeeld.

Ik ga vandaag niet opnieuw onze visie uiteenzetten, voorzitter. Dat hebben we de afgelopen jaren gedaan. En afgelopen weekend in ons verkiezingsprogramma. Want ook al is onze systeemkritiek, nu ten tijde van deze COVID-pandemie, deze zoönose, actueler dan ooit, ik houd het vandaag concreet.

En ik richt mij uiteraard tot het kabinet, maar ook tot mijn collega-Kamerleden. Voor een aantal van ons is dit de laatste begroting van dit ministerie. Collega Lacin zei het al in zijn bijdrage: dit is zijn laatste begrotingsbehandeling. Een mooi moment om schoon schip te maken en om een aantal zaken te regelen waarvan u ongetwijfeld hebt gedacht: ‘ja, dit moeten we nog even regelen, en deze laatste begroting is daar een mooi moment voor.’

En dan begin ik met iets dan klein lijkt, maar een groot probleem is. Ballonnen.

Want voorzitter, als ik een zak ballonnen koop en die gooi ik leeg op straat, krijg ik een boete. Maar vul ik de ballonnen met helium, en laat ze op, waarna ze in de natuur, in de sloot, in de zee terecht komen – en dieren sterven daardoor - dan mag het wel.

Dat is toch niet uit te leggen? Het zijn dezelfde ballonnen. Maar de schade van opgelaten ballonnen is veel groter.
Voorzitter, dat klopt niet. Vind de staatssecretaris dit ook niet gek? En ik vraag het mijn collega’s. Is het niet gek dat je een ballon niet weg mag gooien in de natuur, maar wel mag oplaten, waarna deze in dezelfde natuur terecht komt?

En dat kunnen wij als Kamer regelen. Waarom leggen wij het oplaten van ballonnen niet langs dezelfde meetlat als het weggooien van ballonnen? Ik kom morgen met een motie in tweede termijn.

Dan nog zoiets raars. Ook een onderwerp waarover wij eerder hebben gesproken. Wat doe je met versleten autobanden? Versnipper je ze en stort je ze in de natuur dan is het verboden. Uiteraard.
Maar versnipper je ze en stort je ze op een kunstgrasveld, waarna de korrels alsnog in de natuur terecht komen, dan mag het opeens wel!

Het is gewoon het storten van verontreinigd rubber. Milieuvervuiling.

En er zijn alternatieven! Dus laten we kunstgras of in ieder geval kunstgras met rubberen autobandenstrooisel uitfaseren. Graag een reactie. Want ook hier wil ik morgen een motie over indienen.

Dan de nieuwe internationale wetgeving over de zwaveluitstoot van zeeschepen. Dat is een goede stap! Maar als vervolgens schepen de zwavel niet via de lucht lozen maar via het water, schiet het milieu er niets mee op. De oceaan is al ernstig aan het verzuren. Dus ik vraag mijn collega-Kamerleden en de minister, laten we pleiten bij de Internationale Maritieme Organisatie voor een einde aan de zogeheten open-loop scrubbers. Sorry voor deze lelijke term.

Voorzitter, afval. Het kabinet zet in op weinig ambitieuze recyclingdoelen. En het aantal verpakkingen blijft maar toenemen. Elk jaar 100 miljoen verpakkingen meer. Waarom stellen we niet een jaarlijks reductiedoel vast voor verpakkingen? Dus niet alleen inzetten op het recyclen van verpakkingen, maar ook zorgen dat het elk jaar minder verpakkingen komen. Voorkomen is beter dan genezen. Onnodige verpakkingen, verpakkingen die je kunt vermijden, MOET je vermijden. Want je ZIET wat ermee gebeurt.

Ik wandel als het even kan in de natuur in Zuid-Limburg, waar ik woon. Prachtige bossen, maar steeds vaker vervuild. Na een tijdje wandelen in de natuur, kwam ik altijd thuis met een tas vol plastic rotzooi, flesjes en blikjes. In coronatijd heb ik dat toe zien nemen. Schrikbarend toe zien nemen. Vaak had ik na een half uurtje mijn tas al vol.

En ja, het kabinet heeft zwaarbevochten stappen gezet op het gebied van statiegeld. Een welgemeend compliment daarvoor. Maar we zien ook dat het gaat leiden tot ‘ontduiking’. Er komen allerlei rare verpakkingen op de markt om te zorgen dat ze niet onder het statiegeld vallen. Of er wordt ineens zuivel toegevoegd, zodat het een zuiveldrank is.

Het maakt het allemaal onhandiger en complexer. Waarom maken we het niet gewoon simpel en breiden we het uit naar alle varianten. Plastic, Aluminium, Tetra-pak. Zuivel, sap of frisdrank. Gewoon, zet overal statiegeld op. Graag een reactie.

Nog zo’n vanzelfsprekendheid. De aanpak van slechte lucht door uitstoot van rook. Bij biomassacentrales uiteraard, een groot probleem, maar daarover spreken we volgende week met de minister van EZK.

Maar óók houtstook is een veroorzaker van slechte lucht. Op kleine schaal, maar wel verspreid door het hele land en midden in woonwijken. En een veroorzaker van gezondheidsschade. Tijdens COVID, een longaandoening, een extra groot probleem. Maar ik zie geen beweging van het kabinet bij de aanpak van het probleem. Waarom formuleren we geen harde doelen om het aantal kachels en het aantal stookuren terug te brengen? Het PBL laat zien dat het in Duitsland goed werkt.

Voorzitter, ik kom tot een afronding. Dit is de laatste I&W-begroting van dit kabinet. Ik heb een aantal concrete punten genoemd, zaken die soms als jaren spelen. Ik vraag aan het kabinet, maar ik vraag ook aan mijn collega’s: laten we die zaken nu goed regelen en niet over de schutting gooien van een volgende Kamer en een volgend kabinet.