Bijdrage Partij voor de Dieren Landbouw en Visse­rijraad

1 Dierziekten
Het reces was ook een periode waarin weer eens duidelijk werd hoe kwetsbaar de veehouderij in Nederland is als het gaat om dierziekten. Eerst was er de vogelpestuitbraak in Thuringen en Frankrijk, die nu weer is opgedoken in Zuid Duitsland (Beieren), en waarvan de kans groot is dat deze vroeg of laat in Nederland zal arriveren. Begin augustus kwam daar een korte uitbraak van de Mond- en Klauwzeer in Engeland bij. We hielden weer allemaal ons hart vast met het angstbeeld van duizenden dode koeien in grijpers en het machteloos gevoel dat ook nu weer economie kan prevaleren boven een eenduidig preventief vaccinatiebeleid. Ondertussen bleek ook dat de knut zich in de winter staande heeft kunnen houden met als gevolg dat het Blauwtongvirus zich op grote schaal kon verspreiden. Duizenden schapen zijn gestorven aan deze ziekte, terwijl duizenden andere schapen lijden omdat er geen medicijnen zijn en vaccinatie nog niet voorhanden is. Inmiddels lijken ook steeds meer koeien geveld te worden door deze ziekte.

Voorzitter, als we kijken naar deze uitbraken dan maakt de Partij voor de Dieren zich over een aantal zaken ernstige zorgen:

1. De ziekte uitbraken zijn niet incidenteel, maar structureel. Dat betekent dat er een structureel diervriendelijk beleid moet worden gevoerd om uitbraken tegen te gaan en te allen tijde te voorkomen dat er gezonde dieren moeten worden geruimd. Helaas blijkt dat nu niet het geval. De minister bedient zich met name van symboolmaatregelen zoals het dubbel ontsmetten van pluimveevrachtwagens uit Duitsland en een vervoersverbod van schapen in blauwtong gebieden. Daadwerkelijke maatregelen worden niet genomen.

2. Verder is het risico dat de economische belangen het beleid gaan dicteren bij een dreiging en uitbraak van een dierziektencrisis nog steeds levensgroot. Er is geen enkele garantie dat de maatschappelijke wens om respectvol met dieren om te gaan wél wordt gerespecteerd bij een mogelijke uitbraak.

3. Keer op keer blijkt dat de uitbraken van besmettelijke dierziekten in Europa nauw samen hangen met de grote aantallen dieren die opeengepakt en in grote concentraties worden gehouden. Vervolgens worden deze dieren over lange afstanden door Europa gesleept. Om daadwerkelijk het risico van uitbraken in Nederland te verkleinen zal een krimp van het aantal gehouden dieren noodzakelijk zijn waardoor ook de diertransporten aanzienlijk zullen afnemen (NL produceert nu 2x zoveel varkensvlees en kippenvlees dan nodig voor binnenlandse consumptie, 3x zoveel eieren en 7x zoveel kalfsvlees (bron: LEI))

Voorzitter. Ik zal nu ingaan op een aantal specifieke vragen aan de minister per dierziekte.

Aviaire Influenza
Wat betreft de vogelpest. Ook daarvan is het duidelijk dat uitbraak na uitbraak elkaar opvolgen en dat het commercieel gehouden pluimvee meer opgehokt zit dan dat zij buiten scharrelt. Dat terwijl door experts van de Verenigde Naties steeds meer getwijfeld wordt aan de rol die wilde vogels spelen in de verspreiding ervan en Duitsland en Frankrijk maar in beperkte mate een ophokplicht hebben ingesteld (Bron: Dierenbescherming en AP bericht van 3 sept 2007). Internationale transporten blijken een belangrijke verspreider van het virus te zijn en de minister komt niet verder dan dubbele ontsmetting, terwijl een vakantieganger die met een broodje kaas de grens oversteekt al als verdacht wordt beschouwd…

De minister lijkt in Nederland vooral haar struisvogelpolitiek te willen voortzetten van: kop in het zand, kippen in het hok en voor de klagers een vaccinatieprogramma.

Maar die mogelijkheid van vaccinatie is voor pluimveehouders zo onaantrekkelijk, dat er nauwelijks tot niet gebruik van wordt gemaakt (AGD: op 16 augustus is nog geen enkele aanvraag van professionele pluimveehouders bij de VWA ingediend en vorig jaar slechts 7).

Wie de speciale folder van het ministerie over preventieve vaccinatie doorleest zakt de moed al meteen in de schoenen. Door de kosten van vaccinatie, de administratieve rompslomp die er bij komt kijken en het ontbreken van een garantie dat de kippen niet alsnog zullen worden geruimd bij een uitbraak, is vaccineren de meest onaantrekkelijke optie geworden. De minister lijkt eerder een ontmoedigingsbeleid te hebben opgezet, dan zich daadwerkelijk in te spannen om preventieve vaccinatie te stimuleren.

Want de producten van deze opgehokte dieren nog steeds aangeboden onder het keurmerk van vrije uitloop en EKO. De solidariteit van consument wordt niet eens op proef gesteld, het wordt niet eens vermeld. Opgehokte EKO kippen produceren vrije uitloop eko eieren terwijl ze de afgelopen twee-en-een-halve maand geen buitenlucht hebben gezien. De Partij voor de Dieren vindt dat onaanvaardbaar. We vragen de minister daarom daadwerkelijk verantwoordelijkheid te nemen voor de dieren in deze sectoren in plaats van met symbooloplossingen te komen.

• Kan de minister aangeven waarom in Nederland wel een ophokplicht bestaat terwijl hier niet eens een uitbraak is geconstateerd terwijl er in andere landen (Duitsland, Frankrijk) bij een uitbraak slechts zeer beperkt wordt opgehokt en in Belgie helemaal niet?
• Kan de minister aangeven of zij de mening van de experts van de Verenigde Naties steunt dat de verspreiding van het virus voor het grootste deel via gedomesticeerd pluimvee verloopt en zo ja, welke consequenties verbindt zij daaraan voor de ophokplicht?
• Kan de minister aangeven of zij bereid is de ophokplicht per direct op te heffen omdat deze toch geen zin heeft?
• Kan de minister aangeven hoeveel biologische pluimveehouders gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid tot vaccinatie en hun kippen daadwerkelijk buiten hebben lopen?
• Kan de minister aangeven hoe lang biologische en vrije uitloopkippen opgehokt kunnen worden alvorens zij hun keurmerk verliezen en of en waarom zij deze periode aanvaardbaar vindt voor zowel dier als consument?
• Is de minister bereid te stimuleren dat er gevaccineerd gaat worden in plaats van een ontmoedigingsbeleid in te zetten?
• Is de minister bereid de kosten voor het afschermen van biologische kippen op zich te nemen en biologische pluimveehouders hiervoor te vergoeden?
• Kan de minister aangeven op welke wijze zij structurele maatregelen gaat nemen om het welzijn van biologische en vrije uitloopkippen blijvend te garanderen en waarbij ophokken niet tot de mogelijkheden meer behoort?
• Kan de minister aangeven of zij over wil gaan tot een vaccinatie plicht voor alle EKO kippen en Vrije uitloopkippen?

Mond- en Klauwzeer
De mond en klauwzeer (MKZ) uitbraak, begin augustus in Engeland, heeft ons allemaal wakker geschud. Gelukkig is de uitbraak beperkt gebleven, maar het heeft ons allemaal wel weer op scherp gezet. We zijn nu zes jaar verder na de desastreuze MKZ crisis in Nederland, waar in totaal 260.000 gezonde dieren werden gedood om louter economische redenen. Nu wil de Partij voor de Dieren weten hoe het staat met de afschaffing van het non vaccinatie beleid. We willen duidelijkheid over hoe de minister voorkómt dat honderdduizenden gezonde dieren bij een volgende uitbraak zullen worden gedood.

In haar brief aan de kamer van 13 augustus geeft de minister aan dat het jaarlijks preventief vaccineren van dieren zoals tot 1991 gebeurde niet haalbaar is. Ondanks de wens van burgers, boeren en bijna alle politieke partijen om tot preventieve vaccinatie over te gaan. De minister geeft aan dat de belangrijkste oorzaken voor een MKZ uitbraak de toegenomen diertransporten zijn en het voeren van varkens met producten die door het virus zijn besmet. Varkens zijn zo een belangrijke rol gaan spelen bij de verspreiding van MKZ. Omdat er zoveel miljoenen varkens zijn zouden die allemaal gevaccineerd moeten worden en dat is, zo zegt de minister: ‘in de praktijk onmogelijk’.

Volgens mij is het de wereld op zijn kop. Omdat er zoveel dieren worden gehouden onder de meest erbarmelijke omstandigheden en die vaak ook nog duizenden kilometers door Europa worden gesleept kunnen ze sneller ziek worden en het virus verspreiden. Maar ze hebben geen recht op bescherming omdat ze met zo velen zijn! Weer prevaleren economische belangen boven maatschappelijke belangen en de duidelijke roep van burgers om nu wel met respect met dieren om te gaan.

In haar brieft stelt de minister verder dat door de toegenomen transporten allerlei soorten van het virus opduiken en dat het lastig is daar een vaccin voor te maken. Toch raar dat een hele trits landen van Latijns Amerika, via Afrika tot aan Azie zonder problemen hun vee wel vaccineren.

Een ding is mij de afgelopen maand wel duidelijk geworden: miljoenen gezonde dieren in Nederland zijn hun leven nog steeds niet zeker bij een volgende MKZ uitbraak.

• Is de minister bereid vaccinatie van gezonde dieren structureel in te zetten in plaats van eerst een uitbraak af te wachten?
• Is de minister bereid het advies op te volgen van deskundigen (AGD 31 augustus) om bij een uitbraak eerst tot vaccinatie over te gaan in plaats van preventief te ruimen?
• Op welke wijze gaat de minister tijdens de ministerraad pleiten voor een totale afschaffing van het non vaccinatiebeleid en waarom staat dit nu nog niet op de agenda van de Landbouwraad?

De MKZ uitbraak in 2001 heeft de Nederlandse samenleving 1,3 miljard euro gekost en is het gevoel van machteloos toekijken hoe duizenden dieren door grijpers in vrachtwagens werden gegooid nog in ieders geheugen gegrift.

• Kan de minister aangeven wie bij een volgende MKZ uitbraak de kosten draagt en op welke wijze de burger hier aan meebetaalt en waarom zij dat aanvaardbaar acht?

Blauwtong
Blauwtong lijkt zich blijvend in Nederland te vestigen en we zullen dus daadwerkelijk moeten leren omgaan met een hoog risico van besmetting. Naast schapen blijken nu steeds vaker ook koeien het slachtoffer te worden. Voorkómen dat schapen, geiten en melkkoeien worden besmet met het blauwtong virus is dus cruciaal om het lijden van duizenden dieren tegen te gaan. Dierenartsen zijn het erover eens dat eigenlijk alleen vaccinatie een kans heeft. De Partij voor de Dieren wil daarom dat er vaart wordt gemaakt met het preventief vaccineren van evenhoevigen. We willen de minister er dan ook op aandringen niet alleen de inzet van vaccinatie in de Landbouwraad te agenderen.
Er moet ook nationaal werk gemaakt worden van een voortvarend vaccinatiebeleid waarbij verplichte vaccinatie het uitgangspunt dient te zijn om het onnodig lijden en sterven van dieren te voorkomen.
• Is de minister voornemens om in Nederland verplichte vaccinatie in te voeren?
• Kan de minister aangeven wanneer vaccinatie tegen blauwtong (serotype 8) mogelijk is?
• Kan de minister aangeven wie de kosten van (verplichte) vaccinatie moet dragen en op welke wijze de sector hiertoe verplicht kan worden?

2 Toelating genetisch gemodificeerde mais
Wat betreft het voornemen van de minister om voor marktoelating te stemmen voor genetisch gemodificeerde maïs. De Partij voor de Dieren vindt het onbegrijpelijk dat de minister het voorzorgsprincipe loslaat en instemt met de toelating van GGO’s in diervoer en levensmiddelen. De nog onvoorziene lange termijn risico’s, alsmede de sociale en ecologische gevolgen van grootschalige teelten op dit moment nopen tot een herbezinning over hoe wij met onze grondstoffen omgaan. We willen daarom er bij de minister op aandringen in de Landbouwraad niet de economische stem te volgen, maar de ecologische en sociale risico’s in ogenschouw te nemen en tegen te stemmen.