Bijdrage Partij voor de Dieren Algemeen Overleg Compar­ti­men­tering

Voorzitter.

Voordat ik mijn betoog begin wil ik een opmerking maken over de dierrechten waar we vandaag over spreken. Deze term wordt vandaag niet gebruikt voor het recht van het dier om zijn natuurlijk gedrag te kunnen vertonen en gevrijwaard te zijn van stress en onderschikking aan de mens. In dit debat wordt over dierrechten gesproken als middel voor de vrijhandel in dierenleed. Dat vind ik afkeurenswaardig.

Miljoenen dode varkens die met grijpers in vrachtwagens werden gekieperd. Al tien jaar geleden, maar nog steeds een aangrijpend beeld. Afgezien van het dierenleed dat hiermee gepaard ging en het tien jaar durende slopende proces van de reconstructie zonder resultaat, markeerde de varkenspest ook een omslag.

Burgers hadden jarenlang geen weet van wat er gebeurde in de gesloten schuren op het platteland en geen idee op welke gruwelijke manier varkens worden gehouden in kleine, kale stallen zonder afleiding, stro of ruimte. Of dat deze intensieve, doorgedraaide bio-industrie heeft geleid tot grote risico’s (MRSA resistentie) en uitbraak van dierziekten (varkenspest en MKZ).

De enige winst die de varkenspest heeft opgeleverd is de groeiende bewustwording bij burgers in Nederland dat deze vorm van landbouw hier geen plek heeft. Er is maatschappelijke onrust ontstaan over de vestiging van megabedrijven, varkensflats en andere industriële uitwassen van de bio-industrie. Burgers uit Marle, Vroomshoop, Markelo en andere gemeenten waar varkensflats het dagelijkse leven dreigen te ontwrichten roeren zich omdat zij zulke industriële activiteiten in hun leefgemeenschap niet tolereren.

Het opheffen van de compartimentering zal juist de vestiging van zulke varkensflats stimuleren. Dat druist lijnrecht in tegen de wensen vanuit de samenleving voor een meer kleinschalige, diervriendelijke veehouderij met minder dieren (blijkend uit burgerinitiatief Stop Fout Vlees). Grote Brabantse varkensondernemers die met verhullende als Family Farmers vestigingen van 30.000 varkens in Twente gaan beginnen. Dat zijn geen agrarische gezinsbedrijven meer, maar fabrieken. Gesteund door het CDA, die groei, kostprijsverlaging en schaalvergroting belangrijker lijkt te vinden dan zich in te zetten voor het gezinsbedrijf.

Met de motie Koopmans om de compartimentering op te heffen, heeft het CDA haar landbouwminister gedwongen rücksichtlos de gangen van deze cowboys in varkensland te verdedigen. Ze krijgen zelfs subsidie voor de bouw van deze megastallen uit het Groenfonds (een lage rente van 2% voor verplaatsing van extensiveringsgebied naar LOG ism Boeren Rabobank) Zelfs minister Cramer wordt gegijzeld door haar ambtsgenoot die niet verder wil kijken dan de boerenbelangen. Blijkend uit haar brief van vandaag, mag ze zich niet uitspreken tegen de komst van megastallen op het platteland.

De minister stelt in haar brief dat we niet bang hoeven te zijn voor de vestiging van deze megabedrijven als gevolg van het opheffen van de compartimentering want er zijn binnen het RO instrumentarium voldoende instrumenten voorhanden.
• Kan de minister aangeven welke maatregelen provincies precies kunnen nemen en welke mogelijkheden er voor gemeenten en provincies zijn om de vestiging van nieuwe megabedrijven te voorkomen als wel te voorkomen dat bestaande bedrijven grootschalig uitbreiden?
• Kan de minister aangeven op welke wijze provincies en gemeenten ongewenste ontwikkelingen zoals de grootschalige uitbreiding van bestaande bedrijven in LOGS met de aankoop van dierrechten elders tegen kunnen gaan en welk instrumentarium zij hiervoor tot hun beschikking hebben?
• Kan de minister aangeven waarom zij een subsidie vanuit het Groenfonds voor verplaatsing van varkensbedrijven vanuit extensiveringsgebieden naar LOGS aanvaardbaar vindt vanuit het doel van deze regeling?

We hebben het dan wel over compartimentering en megabedrijven, maar eigenlijk is het risico van vestiging van megabedrijven als gevolg van het opheffen van de compartimentering niet het enige gevaar wat ons te wachten staat. Al wil de minister met haar brief dat wel doen geloven om ons blijkbaar af te leiden van een ander gevaar van het opheffen van compartimentering.

Namelijk dat dierrechten nu vrij verplaatsbaar zijn over de reconstructiegebieden en dat de prijzen die voor deze dierrechten worden betaald in het Zuiden aanzienlijk hoger liggen dan in andere gebieden (met name in niet reconstructieprovincies waar veel stoppers zitten). De angst van de Brabantse milieu organisaties en van gedupteerde Rupp (CDA!) is dat Brabant een aanzienlijke toename zal krijgen van het aantal dierrechten uit andere gebieden en dat door de hogere prijzen voor dierrechten in Brabant de gewenste afname van dierrechten in extensiveringsgebieden om deze naar LOGS te verplaatsen, niet zal gebeuren.

De milieukwaliteit van het landelijk gebied zal doordoor niet verbeteren, er komt een nog grotere weerstand van omwonenden tegen de vestiging van bedrijven in LOGS en tegen de schaalvergroting (circa 20 megabedrijven in Zuiden gepland volgens kaart Milieudefensie). De ammoniakdepositie van de Peel is afgelopen jaar met 8% gestegen (Geert Verstegen) terwijl deze juist omlaag moet. Het opheffen van de compartimentering zal dit proces alleen nog maar verder frustreren (met name in Peelregio, en de Gelderse Vallei). Het opheffen van de compartimentering kan dus de realisatie van de ammoniakdoelstellingen nog verder in gevaar brengen. Dat terwijl al keer op keer blijkt dat met het huidige beleid de ammoniakdoelstellingen ook al niet te realiseren zijn. De Partij voor de Dieren vindt dit een zeer ongewenste gang van zaken en spoort de minister dan ook aan te gaan staan voor het ammoniakbeleid in plaats van haar oren te laten hangen naar de sector en het CDA.
• Kan de minister aangeven welke risico’s het opheffen van de compartimentering heeft voor de realisatie van de ammoniakdoelen en op welke wijze zij deze negatieve effecten denkt tegen te gaan?
• Kan de minister aangeven hoe zij zal zorgen dat provincies nieuwvestiging van bedrijven in LOGS kunnen koppelen aan het verdwijnen van dierrechten uit extensiveringsgebieden óók in geval bij overname en groei van bestaande bedrijven?
• Is de minister met ons van mening dat de beschikbare ruimte in LOGs in eerste instantie beschikbaar wordt gesteld aan de te verplaatsen bedrijven in het reconstructieplan? Zo ja, op welke wijze wil ze dat dan garanderen? En hoe gaat zij provincies en gemeenten daarop ondersteunen?
De minister geeft verder aan dat een van de redenen om met het opheffen van compartimentering door te gaan is dat er op grote schaal is geanticipeerd door ondernemers. Maar dan zegt ze vervolgens dat ze moeilijk kan inschatten wat het aantal aangekochte dierrechten is!
• Kan de minister daar duidelijkheid over geven?

Verder gaat de minister niet in op in hoeverre deze dierrechten zijn aangekocht door de grote cowboy ondernemingen en daardoor de ontwikkelingsmogelijkheden voor kleinschalige gezinsbedrijven kunnen frustreren. Dat is een maatschappelijk ongewenste ontwikkeling die een halt toegeroepen moet worden.
• Kan de minister aangeven of zij zich in wil zetten voor het kleinschalige gezinsbedrijf?