Opinie: Ach meneer Goebbels, praat toch geen poep

Gepubliceerd in NRC Handelsblad, zaterdag 7 september 2013 en op Joop.nl

Een keurmeester vertelt dat 60% van de varkenskarkassen besmet is met poep. Maar ex-VWA directeur Goebbels haast zich in Zembla om te melden dat er niets aan de hand is.

Slachthuizen worden streng gecontroleerd, toezichthouders en personeel worden niet geïntimideerd, er wordt niet gefraudeerd met 'diervriendelijk vlees' en er zit geen poep in het vlees. Tot zover een korte samenvatting van de reactie van Jos Goebbels, voorzitter van de centrale organisatie voor de Vleessector, op de uitzending van Zembla waarin het zoveelste vleesschandaal aan de orde kwam. Jos Goebbels was voorheen Directeur Toezichtbeleid en Communicatie van de VWA. Het is een klein, gesloten wereldje waarin dieren worden getransformeerd tot karbonades. Goebbels weet niet wat er mis is, maar weet wel dat er niets mis kan zijn. Gewoon doorlopen mensen, niks aan de hand.

Het commentaar van de Esther de Lange (CDA) is minstens zo opmerkelijk. "Door de slechte controles is sjoemelen met voedselproducten erg verleidelijk" en "controlediensten werken elkaar vaak tegen in plaats dat ze met elkaar samenwerken", meldt deze rapporteur voedselfraude van het Europees parlement.
Net als Gerda Verburg (Nederlands permanente vertegenwoordiger bij de Wereld Voedsel Organisatie in Rome) bekleedt de Lange een sleutelpositie in het Europese voedselbeleid. De architecten en pleitbezorgers van de bio-industrie, mogen ook de misstanden controleren en aanbevelingen doen voor toekomstig beleid.

Het CDA dat verantwoordelijk is voor tientallen miljoenen bezuinigingen op controle en handhaving in de vee- en vleessector, en carte blanche gaf aan elke vorm van zelfregulering, wijst nu met de beschuldigende vinger naar de controlerende instanties die ze eerst heeft uitgekleed. Het is van een ongekende brutaliteit om op deze wijze levensgevaarlijke praktijken in onze voedselvoorziening te vergoelijken.

Paul McCartney heeft ooit geopperd om slachthuizen van glazen wanden te voorzien. De bestuurders uit de vleessector doen er alles aan ons juist het zicht te benemen op het slachtproces, wat overigens aansluit bij het gevoel dat heel veel consumenten hebben die niet exact willen weten hoe hun varkenslapje geproduceerd is en liever de andere kant op kijken.

Het toezicht op de behandeling van 500 miljoen dieren in de vee – en vleesindustrie is niet alleen van belang om ervoor te zorgen dat de wettelijke welzijnsregels voor dieren worden nageleefd, maar raakt ook direct aan de volksgezondheid. Keer op keer blijkt dat de wettelijke regels met voeten getreden worden. Als bekend wordt dat 99% van het kippenvlees in de supermarkten besmet is met de tegen antibiotica resistente ESBL-bacterie wordt er niet ingegrepen, maar sluiten zich de rijen die de daders faciliteren. Als er Q-koorts uitbreekt op boerderijen, worden de omwonenden niet gewaarschuwd, maar bewust niet geïnformeerd door de overheid, in sommige gevallen met dodelijke afloop.

Als er massaal paardenvlees door het rundergehakt gemengd wordt, wordt er vooral badinerend gedaan over de gezondheidsrisico's die dat met zich mee zou kunnen brengen. En als een keurmeester vertelt dat 60% van de varkenskarkassen besmet is met poep, haast ex-VWA directeur Goebbels zich om te melden dat er niets aan de hand is.

In 1996 dreigde staatssecretaris Terpstra van volksgezondheid een verbod in te stellen op de verkoop van geïnfecteerde vleeswaren als de sector de salmonella – en campylobacterbesmetting van hun producten niet effectief zou aanpakken. Het Productschap pluimvee en eieren zegde Terpstra toe binnen vijf jaar met een salmonella-vrije kip te komen, maar die was daarmee niet tevreden. Ze gaf aan dat het binnen 2,5 jaar geregeld zou moeten zijn, omdat er anders een verkoopverbod zou komen, een maatregel die ook gesteund werd door toenmalig minister van Landbouw Jozias van Aartsen.

Er is na 17 jaar nog steeds geen verkoopverbod op besmette vleesproducten en zijn er alleen maar meer besmette vleesproducten in de winkels zijn gekomen Vlees zonder pathogenen zou heel goed gerealiseerd worden voor slechts enkele dubbeltjes extra per kilo, door het te pascaliseren (waarbij de pathogenen onder hoge druk worden gedood) maar economische belangen verzetten zich nog steeds tegen een wettelijke plicht daartoe.

Louter om een paar dubbeltjes zijn er sinds de loze belofte van staatssecretaris Terpstra om besmette producten uit de schappen te weren, volgens schattingen van het ministerie zelf vele honderden mensen gestorven door besmetting met ziekmakend vlees.

Het is de hoogste tijd voor een kopersstaking om ervoor te zorgen dat vlees gegarandeerd zonder ziekmakers in de schappen komt.

Als de overheid het niet wenst voor te schrijven omdat een Kamermeerderheid het niet wil uit economische overwegingen, zou supermarktkoepel CBL ertoe kunnen besluiten. Als supermarkten weigeren vlees met salmonella, campylobacter, ESBL's, MRSA, poepbacteriën etc. in de schappen te leggen, zal de vleessector wel moeten.

Zolang de sector en de overheid tientallen dode consumenten per jaar voor lief nemen, rest de consument alleen het zwaarste middel: de kopersstaking. Of het lichtste middel: ogen dicht en mond open, saus doet wonderen.