Schrif­te­lijke inbreng over afspraken met Tata Steel over CO2-reductie

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennis genomen van de stukken en hebben daarover nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden vinden dat er in de Expression of Principles, waar de minister zijn handtekening onder heeft gezet, aan onnodige en ook onterechte borstklopperij wordt gedaan. Tata Steel wordt op controversiële wijze bestuurd. Het bestuur handelt vaak tegenstrijdig aan het publieke belang. Zo houdt Tata Steel zich o.a. bezig met de onderstaande praktijken:

• Tata Steel vervuilt de omgeving. De staalstof blijft gewoon aan een magneetje plakken;[1]
• De luchtkwaliteit in de omgeving van Tata Steel is slechter dan in de rest van Nederland, mensen hebben gezondheidsklachten en onderzoeken hebben uitgewezen dat er in de omgeving van Tata Steel vaker longkanker voorkomt;[2]
• Tata Steel voldoet al jaren niet aan de vergunningen, dus dit is formeel nog illegaal ook. De provincie staat dit helaas toe;[3]
• Tata Steel maakt zich schuldig aan grootschalige belastingontwijking;[4]
• Tata Steel heeft de afgelopen tien jaar voor een miljard aan gratis uitstootrechten gekregen van de Nederlandse staat;[5]
• Tata steel verdient aan de verkoop van emissierechten, maar gebruikt dat geld niet voor vergroening;[6]
• Door het heffingsplafond betaalt Tata Steel maar iets meer dan € 100 waterbelasting per jaar, in plaats van € 10 miljoen;[7]
• Tata Steel is vrijgesteld van energiebelasting;[8]
• Als grootontvanger van in totaal 77 miljoen aan loonsteun staat Tata Steel in de top 10 van de NOW, maar er is toch dividend uitgekeerd. Het kan niet worden uitgesloten dat er nog meer dividend gaat worden uitgekeerd;[9]
• Tata Steel heeft maximaal gelobbyd tegen de nationale CO2-heffing.[10]

Van een bedrijf dat betrokken zegt te zijn bij het klimaat zou je dit soort praktijken niet verwachten. De vraag is dan ook hoe serieus we de klimaatambities van Tata Steel moeten nemen.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie stellen voorop dat het oplossen van de klimaatcrisis begint met het zo snel mogelijk daadwerkelijk reduceren van de uitstoot van broeikasgassen. Dit uitgangspunt zou wat deze leden betreft moeten gelden voor alle sectoren. Deze leden benadrukken dat het zeer onverstandig is om via allerlei trucjes te proberen gewoon door te gaan met uitstoten. Voorop staat dat er bronmaatregelen nodig zijn: zo snel mogelijk minder uitstoot veroorzaken. Deelt de minister dit uitgangspunt? Zo nee, waarom niet?

Kern van de afspraken zijn de afvang en opslag van CO2 (CCS). Dit betekent dat bij de staalproductie nog steeds CO2 vrijkomt en dat de afspraken dus niet écht leiden tot CO2-reductie. Tata Steel blijft enorme uitstoot veroorzaken, maar gaat dat nu met royale steun van de overheid onder de grond proberen te stoppen. Volgens de leden valt dit niet onder verduurzaming.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie wijzen er op dat CCS een discutabele techniek is. Erkent de minister bijvoorbeeld dat CCS geen bronmaatregel is, maar “end of pipe”?

Erkent de minister dat hij niet kan garanderen dat de onder de grond gestopte uitstoot daar ook op lange termijn daadwerkelijk zal blijven zitten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waar blijkt dat uit? En kan hij dan uitsluiten dat de uitstoot ooit nog vrijkomt? Zo nee, deelt hij de analyse dat als er een risico is dat de uitstoot ooit nog vrijkomt, dat dit niet onder verduurzaming valt. De leden zien dit als een tijdelijke verplaatsing van het probleem.

Betreft het CCS-plan van Tata Steel ook opslag onder de Noordzee, zoals recent werd aangekondigd voor de uitstoot van bedrijven uit de Rotterdamse haven? Welke andere zoeklocaties heeft de minister op het oog voor de ondergrondse opslag van de uitstoot van Tata Steel? Kan de minister uitsluiten dat dit een negatief effect zal hebben op natuurgebieden? Zo ja, welke?

De minister toont zich in zijn brief bereid als royale subsidieverstrekker. Uit zijn brief blijkt niet dat hij heeft nagedacht over een limiet. Klopt het dat hij nog geen plafond heeft gesteld voor het subsidiëren van Tata Steel? Moeten wij dit zien als een blanco cheque? Zo nee, kan hij dan een overzicht geven van de kosten die hij verwacht, uitgesplitst naar kostenpost?

Hoeveel belastinggeld denkt de minister te moeten uittrekken voor het CCS-plan van Tata Steel? En hoeveel geld is er nodig voor de benodigde infrastructuur? De leden merken op dat Tata Steel reeds royaal wordt gefinancierd uit de portemonnee van de belastingbetaler. Wat gaat Tata Steel zelf bijdragen? Kan de minister bij het kostenoverzicht aangeven wie welk aandeel zal bijdragen?

De energietransitie vraagt juist om het verduurzamen van productieprocessen en dat gebeurt nu niet, ook niet met de afspraken die de minister nu heeft gemaakt met Tata Steel. Klopt het dat het aanleggen van duurzame infrastructuur voor uitsluitend groene waterstof geen onderdeel uitmaakt van de afspraken? Waarom niet? Op welke manier gaat de minister er dan voor zorgen dat het staalproductieproces zelf kan verduurzamen?

Deze leden kunnen zich niet vinden in de beoordeling van de minister dat de plannen van Tata Steel “ambitieus” zouden zijn. Waarom is de minister zo complimenteus voor een van de meest vervuilende bedrijven van Nederland? Erkent de minister dat Tata Steel al veel eerder had moeten beginnen met het radicaal terugdringen van de diverse vormen van vervuiling die door dit bedrijf worden veroorzaakt? Zo nee, waarom niet?

De leden constateren dat er geen afrekenbare reductiedoelen worden gesteld en dat Tata Steel niet beboet kan worden. Kan de minister dit bevestigen? De leden merken op dat Tata Steel al jaren niet aan de vergunningen voldoet. Dat zelfs de volksgezondheid hier ernstig onder lijdt, maakt voor Tata Steel geen verschil. Is hij bereid om alsnog over te gaan op de wettelijke verankering van afrekenbare reductiedoelen en het inregelen van een boetesysteem? Zo nee, waarom niet?

[1] Met deze simpele proef toont Tinkebell de schokkende milieuvervuiling bij Tata Steel (bnnvara.nl)

[2] Tata Steel mag van de provincie nog langer illegaal vervuilende stoffen uitstoten | De Volkskrant

[3] Tata Steel mag van de provincie nog langer illegaal vervuilende stoffen uitstoten | De Volkskrant

[4] https://www.trouw.nl/economie/tata-steel-ijmuiden-betaalde-nooit-winstbelasting-in-nederland~be5f2ad5/

[5] Krokodillentranen van staal – De Groene Amsterdammer

[6] Het stalen gezicht van de vervuilende industrie – De Groene Amsterdammer

[7] Waarom betaalt Tata Steel maar honderd euro waterbelasting?! - BNNVARA

[8] ‘Nederland sponsort fossiele industrie met 8,3 miljard euro per jaar’ | Economie | AD.nl

[9] Buitenlandse moederbedrijven mogen toch dividend uitkeren bij loonsteun | NOS Grootontvangers van loonsteun in Nederland keren in het buitenland winst uit | NOS

[10] ‘Als er een CO2-heffing komt, is het klaar met Tata Steel’ | Trouw