Bijdrage Van Raan aan debat over export­kre­diet­ver­ze­ke­ringen

Voorzitter,

Ik had nooit verwacht dat ‘exportkredietverzekeringen’ nog eens het nieuws zouden halen, u wel?

Belangrijk dat Nederland uiteindelijk toch nog de Glasgow-verklaring heeft getekend om te stoppen met de overheidssteun voor fossiele projecten in het buitenland. Is de staatssecretaris bereid met een concreet afbouwpad komen en periodieke rapportages sturen, zodat we de voortgang van de afbouw van deze vernietigende activiteiten kan volgen? En is hij ook bereid om van het afbouwpad van fossiel en de opbouw pad van duurzaam communicerende vaten te maken? En is hij tot slot bereid om de reikwijdte van dat afbouwpad uit te breiden zodat het hele spectrum aan projecten die de cumulatieve co2-uitstoot doen toenemen, zoals nieuwe vliegvelden, eronder valt?

Daarbij vraag ik me af hoe lang Nederland eigenlijk nog van plan is om de opbouw van de veehouderij in het buitenland te steunen met ekv’s. Dat heeft ook een vernietigende impact op het klimaat en daar blijft het helaas niet bij…

Niet alleen het klimaat… Sommige partijen hier werken achter de rug van Nederlandse boeren om mee aan het optuigen en versterken van de buitenlandse concurrentie. Ze maken het mogelijk dat de veehouderij in het buitenland wordt opgebouwd uit Nederlands belastinggeld, bijvoorbeeld via ekv’s. En faciliteren vervolgens de handelsdeals waardoor goedkopere producten de supermarkten overspoelen.

De agro-industrie profiteert hiervan, niet de Nederlandse boeren. Hen staat het water juist aan de lippen. Ondertussen mogen ze wel via de belastingen bijdragen aan de opbouw van hun buitenlandse concurrentie. Hoe wrang is dat, voorzitter? Graag een reactie van de staatssecretaris.

En gevaarlijk. Experts zeggen dat de intensieve veeteelt het risico op zoönosen vergroot en bevestigen: Nederland exporteert ook pandemische risico’s. Hoe ziet de staatssecretaris dit?

Plofkipfabriek MHP is groot geworden met Nederlandse exportsteun en zijn er in 2020 zwangere koeien naar Rusland getransporteerd. In 2021 zijn er ekv’s verstrekt voor slachtbenodigdheden aan China en broedmachines aan Sudan, India en El Salvador.

In reactie op mijn schriftelijke vragen geeft de staatssecretaris aan dat hij voor 5 miljoen euro verzekeringspolissen heeft afgegeven voor de levering van vaarzen.

Vervolgens schrijft hij: “Er bestaat echter geen compleet overzicht van alle transacties die bijdragen aan de opbouw van de veehouderij in het buitenland, aangezien transacties hier niet op geclassificeerd worden.” Waarom niet?

Kan de staatssecretaris in de monitor exportkredietverzekeringen alsnog een overzicht opnemen van de ekv’s die gelieerd zijn aan de opbouw of het in stand houden van de veehouderij in het buitenland? Hij wil toch zeker niet meewerken aan het verhogen van risico’s op pandemieën?

Voorzitter, het ekv-instrumentarium leidt onbedoeld via overheidssteun aan winstmaximaliserende bedrijven tot klimaatschade en dierenleed te exporteren, onder het mom van ‘werkgelegenheid’ in sectoren die niet toekomstbestendig zijn.

Voorzitter, maar naast het verergeren van de klimaatcrisis, vergroten van de ongelijkheid voor Nederlandse boeren, de risico verhoging van pandemieën, is er nog een groot vaak onderbelicht punt; ekv’s kunnen inheemse gemeenschappen zwaar nadelig beïnvloeden. Worden zij nu betekenisvol betrokken bij de ekv-projecten? Graag een reactie met wat voorbeelden. En staat die betrokkenheid dan in dienst van het Westerse verdien vermogen of is het de bedoeling dat baggeraar Boskalis en oliemultinationals bijvoorbeeld gaan leren van inheemse perspectieven op de gevolgen van hun werkzaamheden?

Voorzitter, de VVD heeft een duidelijke toekomstvisie voor het ekv-instrumentarium in haar verkiezingsprogramma: “Schrappen van normen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen bij exportkredietverzekeringen als deze strenger zijn dan wat andere Oeso-landen doen. ”

Dat lijkt ons de verkeerde weg, de weg van de race naar de bodem…; liever maakt de staatssecretaris de klimaatimpact, de ongelijkheid voor Nederlandse boeren, het riscio op pandemieën , de impact van EKV op inheemse volken, het inheemse perspectief, onderdeel de beleidsdoorlichting exportkredietverzekeringen die hij heeft aangekondigd?

Is hij daartoe bereid?