Bijdrage Teunissen aan debat over verduur­zaming van de finan­ciële sector

Voorzitter, dank u wel. Ik vervang vandaag mijn collega-Kamerlid Van Raan in verband met zijn deelname aan de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Ik ben zelf ook iets eerder weg omdat ik een andere vergadering heb, dus mocht ik de antwoorden van de minister niet meer horen, ga ik die uiteraard met interesse beluisteren.

Amper vijftien jaar na de financiële crisis blijkt dat sommige banken er alweer een potje van hebben gemaakt door onverantwoorde risico's te nemen. Daar zijn ze eerst voor beloond in goed weer, maar in slecht weer wentelen ze die onverantwoorde risico's af op andere banken of de overheid.

Voorzitter. Op ongebreidelde hebzucht staat nog steeds geen straf. Er zijn ook geen heldere kaders voor wat goede en wat geen goede investeringen zijn. Daar is ook het klimaat de dupe van. Er is namelijk geen woord Spaans bij het nieuwste IPCC-rapport. Het 1,5 gradendoel raakt steeds sneller uit zicht en de financiële sector faciliteert dat nog met investeringen en beleggingen in en leningen aan oliemultinationals, veevoederfabrieken en vleesgiganten. Dat zorgt ervoor dat de klimaatcrisis gedijt bij de financiële sector. Daar moeten we nou eindelijk eens van af.

Voorzitter. Je zal maar jong zijn en dan dat nieuws lezen van het IPCC-rapport. Je zal maar lezen dat dat doel steeds sneller uit zicht raakt en dat we nog veel meer dan nu te maken krijgen met een bedreiging van de voedselzekerheid, met weersextremen en met onomkeerbare veranderingen. Dat is beangstigend. Ik weet ook dat veel jongeren zich daar ernstig zorgen over maken. Vijftig jaar na De grenzen aan de groei van de club van Rome hebben we voor de financiële sector de OESO-richtlijnen, de UN Guiding Principles, een Europese taxonomie, sectorconvenanten en biodiversiteitsstrategieën. In 2019 kwam de financiële sector met een nieuw klimaatcommitment. Dat was de bekroning van een zelfregulerend onvermogen, want ondanks alle rode vlaggen bleef het kabinet toch onwrikbaar vertrouwen hebben in woorden, waar natuurlijk weer geen daden aan werden toegevoegd. Het zijn allemaal vrijblijvende afspraken en convenanten.

Voorzitter. Eind vorig jaar concludeerde de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur ook dat het niet waarschijnlijk is dat de financiële sector in Nederland de benodigde stappen naar een duurzame economie zelfstandig kan zetten. Verduurzamingsbeleid moet volgens de Rli niet alleen stimulerend en faciliterend zijn maar ook dwingend. Dat was het advies vorig jaar. Ook het Emissions Gap Report van het UNEP stelt dat een herijking van het financiële systeem van vitaal belang is om binnen die 1,5 graad te kunnen blijven.

Maar als ik de brief van de minister lees over wat zij gaat doen … Ik vind op zich de erkenning goed dat er meer nodig is om de financiële sector ook aan te zetten tot het in lijn brengen van hun plannen het 1,5 gradendoel, maar wat ligt er nu? We hebben de Klimaatwet; die is niet direct van toepassing op de financiële sector. We hebben het vrijwillige klimaatcommitment, dat onvoldoende blijkt te werken. Er is nog geen klimaatplicht voor de financiële sector. Nu zegt de minister: we gaan voor een inspanningsverplichting om financieringen in lijn te brengen met de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs, een verplichting om een klimaatplan op te stellen en een uitbreiding van de wettelijke eisen om betrokkenheidsbeleid te voeren. Ze denkt ook aan een wetsvoorstel op dat gebied. Ze gaat een verkenning doen met de financiële sector.

Daar heb ik toch een aantal vragen over. Eerst die verkenning. Als ik dit zo hoor, klinkt het nog heel erg alsof dat allemaal heel lang gaat duren. Mijn vraag is dus: is daar een tijdpad voor, en hoe ziet die verkenning eruit? Betekent dat dat we wéér met de financiële sector om tafel gaan zitten? Wat is de stok die de minister daarbij gaat gebruiken en wat is het tijdpad daarbij? Een inspanningsverplichting vindt de Partij voor de Dieren echt te slap. Daar is het nu echt te laat voor, gelet op met name het IPCC-rapport. We willen dus op z'n minst een resultaatverplichting, een klimaatplicht voor de financiële sector. Hoe kijkt de minister daarnaar? Is het bijvoorbeeld een idee om de Wet op het financieel toezicht uit te breiden, waardoor het klimaat onderdeel wordt van een beheerste en integere bedrijfsvoering? Zo krijgen de toezichthouders een stok achter de deur en kunnen er ook sancties worden toegepast.

Voorzitter. Dan nog even kort iets over dierenwelzijn. Dieren zijn net als mensen wezens met gevoel die met respect en bescherming behandeld moeten worden. Daarom moet ook dierenwelzijn een vast onderdeel worden van verduurzamingsbeleid. Wat de Partij voor de Dieren betreft zouden ook de OESO-richtlijnen financiële instellingen moeten aanzetten tot maatschappelijk verantwoord investeren op het gebied van dierenwelzijn. Maar wat ons betreft duurt die route nu veel te lang, want dit is dus nog geen onderdeel van die OESO-richtlijnen. Onderzoeksbureau Profundo heeft onderzocht dat grote Nederlandse verzekeraars via hun beleggingen nog steeds voor minimaal 1,3 miljard extreem dierenleed in stand houden, zoals levend villen, ruggenwervels breken, elektrocuteren, doodslaan en verdrinken. Maar twee van die zestien verzekeraars scoren een voldoende op het thema dierenwelzijn. De financiële sector financiert dierenleed nu, en daar moet echt iets aan gebeuren. We hebben de minister daar eerder over bevraagd. Zij heeft in de antwoorden op onze schriftelijke vragen aangegeven dat ze zich inzet voor het opnemen van dierenwelzijn bij de herziening van de OESO-richtlijnen. Maar wat doet het kabinet nu precies op dit gebied en wat is de status daarvan?

Dank u wel.