Bijdrage Teunissen aan debat over de Raad Buiten­landse Zaken / Handel van 3 juni

Voorzitter,

Over niet al te lange tijd gaan wij spreken met de minister over herziening van Ontwikkelingssamenwerking. Maar hoe goed we dat ook inrichten, we moeten ons economisch systeem veranderen. Anders zullen we meer schade aanrichten aan mens en natuur dan we goed maken met ontwikkelingssamenwerking. Onze wetgeving zou zo moeten zijn, dat bedrijven zich houden aan planetaire grenzen. Dat betekent dat de ecologische voetdruk van grote bedrijven drastisch moet worden ingeperkt. Grootschalige natuurvernietiging, dierenleed, klimaatschade, inheemse bevolking die van hun land wordt gejaagd, kinderarbeid, het is immoreel en een stevige wet moet ervoor zorgen dat het stopt.

Daarom is scherpe, nationale IMVO-wetgeving nodig. “We gaan morgen nog de pen oppakken” zei toenmalig minister De Bruijn in december. En ligt nu een voorstel van de Europese Commissie en deze minister grijpt dat aan om Nationale wetgeving uit te stellen en mogelijk zelfs af te zwakken.

Boterzacht is het voorstel van de Europese Commissie: minder dan 1% van alle bedrijven in EU valt eronder? Dat zou lekker opschieten. Klopt het dat het voorstel niet eens voldoet aan de OESO-richtlijnen?

De minister stelt nu voor de richtlijn te gebruiken voor de invulling van de nationale wetgeving. Hoe moet de Partij voor de Dieren dit zien in het licht van de eerdere toezeggingen van het kabinet? Dat de bouwstenen in de brief van de minister over IMVO gebruikt zouden worden als basis voor de nieuwe wet? Daar vallen bijvoorbeeld veel meer bedrijven onder. Ook de algemene zorgplicht was veel ambitieuzer. En de nieuwe wet zou gebaseerd zijn op de OESO-richtlijnen. Graag een opheldering.

En waarom moet het duren tot 2023 voor deze nieuwe IMVO-wet er ligt? Kan de minister dit uitleggen?

Voorzitter, dan de klimaatplicht. Daar heeft de Partij voor de Dieren voor gepleit om die op te nemen in de IMVO-wetgeving. Het EU-voorstel baart ons zorgen. Er staat alleen in dat bedrijven een vrijblijvend klimaatplan moeten opstellen zonder criteria of monitoring. De Partij voor de Dieren vindt dat bedrijven over de hele keten moeten worden verplicht om aan de 1,5 graad te voldoen. Waarom pleit de minister voor scope 1 en 3 als het gaat om 1, 2 en 3 ? Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat bedrijven zich houden aan het Akkoord van Parijs?

Voorzitter, de minister heeft in beantwoording van onze vragen gezegd dat zij pleit voor het opnemen van dierenwelzijn in de OESO-richtlijnen. Kan zij dit toelichten? En wil zij ook in de tussentijd niet pleiten voor dierenwelzijn in de IMVO-richtlijn, om daarmee ook het proces in de OESO beïnvloeden?

Dan kom ik meteen bij mijn vragen over het klachtenmechanisme. Een mechanisme dat door dit kabinet gebruikt wordt om CETA door de Eerste Kamer te jagen, ook al verandert het helemaal niks aan dit verdrag. Zo staat er in de Sustainability Impact Assesment van CETA dat CETA leidt tot lucht- en grondwatervervuiling, biodiversiteitsverlies en hogere uitstoot van broeikasgassen en methaan. Waarom denkt de minister dat een klachtenmechanisme hier iets aan kan veranderen, als de afspraken die over duurzaamheid zijn gemaakt in het verdrag boterzacht zijn? En wat vindt de minister ervan dat burgers en organisaties van buiten de EU geen claim kunnen indienen via het klachtenmechanisme als hun rechten geschonden worden, maar rijke buitenlandse bedrijven via de investeringsarbitrage wel de mogelijkheid hebben om claims in te dienen als hun investeringen gevaar lopen? Durft de minister te erkennen dat dit rechtsongelijkheid in de hand werkt?