Bijdrage Teunissen aan Begroting Econo­mische Zaken en Klimaat 2022

Voorzitter, dank u wel. Allereerst mijn gelukwensen aan de heer Van der Lee. Ik ga zijn enorme schat aan kennis missen in deze commissie en ik wens mevrouw Kröger van harte welkom. Daarnaast wil ik graag de heer Van Strien van harte gelukwensen met zijn maidenspeech. Ik vond het jammer dat ik hem niet kon interrumperen, want hij had een prikkelend verhaal. Maar dat gaat vast nog wel komen.

Voorzitter. Om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad is het nodig de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk te stoppen. In de begroting die we vandaag bespreken zien we echter geen spoor van de versnelling die nodig is voor het klimaat. Net zoals de begrotingen van diverse andere ministeries gaan ze door op het business as usual-pad. Klimaatbeleid wordt met de mond beleden, maar in het beleid gesaboteerd. We kunnen nog voorkomen dat de aarde opwarmt met meer dan 1,5 graad, mits we nu drastisch versnellen. Als we nu handelen, kunnen we nog zorgen voor een land met gezonde lucht, schoon water, meer natuur, duurzame landbouw, meer woningen en lagere energierekeningen. Maar nu niet handelen brengt onomkeerbare schade met zich mee en enorme kosten.

Het systeem is vastgelopen en verandering is ver te zoeken. Vanochtend om halftien kregen we een brief van de minister van EZK met een specificering van de besteding van de extra 6,8 miljard voor het klimaat. Ik vroeg al eerder hoeveel CO₂-uitstoot we met deze miljarden gaan reduceren, maar dat is nog steeds volkomen onduidelijk. Hoeveel CO₂-uitstoot gaat met de 6,8 miljard gereduceerd worden, zo vraag ik de staatssecretaris. En op welke termijn? Gaan we hiermee het doel van Urgenda wel halen in 2021? Als we hiermee geen CO₂ gaan reduceren, op welke manier draagt het dan wel bij, bij voorbeeld banen? Daar zou ik een concreet antwoord op willen hebben.

Voorzitter. Wat is per saldo de netto CO₂-reductie als we al die fossiele miljardensubsidies, zo'n 8 miljard, in stand blijven houden? Het is alsof je dan naar beneden probeert te lopen op een roltrap die zich steeds sneller omhoog beweegt qua opwarming van de aarde. Die 1,5 graad komt er niet zonder een radicale ommekeer in ons voedselsysteem. Het aantal dieren in de veehouderij moet drastisch omlaag. We kunnen nu de omslag maken naar een duurzame landbouw waarin boeren een eerlijke prijs krijgen en waarin we kappen met het kappen van oerwoud voor veevoer, en methaanemissies reduceren. Meer plantaardige en regionale landbouw levert veel meer land op, maakt een eind aan de ontbossing en zorgt voor een radicale reductie van methaan.

Maar zelfs de simpelste maatregelen krijgen we hier niet van de grond. Als het gaat om vleesvermindering, schrapte de staatssecretaris de oproep om minder vlees te eten uit de klimaatcampagne van de overheid. Waarom geeft de overheid niet zelf het goede voorbeeld? Dat is de makkelijkste manier waarop je vleesvermindering in gang kan zetten. Is de staatssecretaris bereid om een landelijke "Carnivoor? Geef het door!"-campagne op te zetten en plantaardig voedsel bij de overheid de norm te maken, zonder die keuzevrijheid in te perken?

We hebben gezien op de klimaattop in Glasgow dat er een Methaan Pledge is getekend, ook door Nederland en 102 andere landen. Wat gaat de staatssecretaris doen om deze pledge niet te laten verwateren in loze beloftes, maar daadwerkelijk om te zetten in acties?

Voorzitter. Cruciaal voor de transitie is dat de vervuiler gaat betalen, zodat de werkelijke prijs zichtbaar wordt. Met de opbrengsten kunnen we duurzame opties goedkoper maken. Verlaag de belasting op groente en fruit, maak de trein goedkoper, zorg voor betere aansluitingen in het openbaar vervoer, verhoog de subsidie op het verduurzamen van huizen, verleng de salderingsregelen en — ik kan het niet vaak genoeg zeggen — stop met de fossiele miljardensubsidies. Het komt erop neer dat we toe moeten werken naar een economie binnen de ecologische draagkracht van de aarde. Ik hoorde net de heer Bontenbal een prachtig vergezicht schetsen van hoe we zo'n economie kunnen bereiken, maar ik heb het CDA nog nooit concrete stappen daartoe zien ondernemen. De plannen die wij hebben voorgesteld, daar heeft het CDA altijd tegengestemd. Ik hoop dat we nu echt op dat gebied een nieuwe wind zien waaien. Want hoe langer we nu wachten, hoe meer we gaan betalen. Hoe denkt de staatssecretaris over een reductieplicht voor multinationale bedrijven, zoals ik eerder ook even aangaf in het interruptiedebat met de heer Erkens?

Voorzitter. Om die systeemverandering voor elkaar te krijgen, is ook meer coördinatie nodig. De Raad van State heeft geadviseerd om met een minister van Klimaat te komen die optreedt als coördinator en er ook op toeziet dat andere ministeries leveren in lijn met de 1,5 graad. Wat de Partij voor de Dieren betreft, wordt dat een minister van Klimaat en Biodiversiteit, die dezelfde status krijgt als de minister van Financiën. Ik zou graag met deze oproep richting het kabinet, richting de formerende partijen willen afsluiten.

Dank u wel.