Bijdrage Arissen debat over het rapport van de Onder­zoeksraad voor Veiligheid inzake het mortie­ron­geval in Mali

Voorzitter,

Sergeant Henry Hoving (29) en korporaal Kevin Roggeveld (24) van de Luchtmobiele Brigade kwamen op 6 juli vorig jaar om het leven bij een mortieroefening in de woestijn van Mali. Een derde ‘rode baret’ raakte zwaar gewond door granaatscherven.

Dat ongeluk had niet hoeven gebeuren en had niet mogen gebeuren, zegt de Onderzoeksraad Voor Veiligheid. En tevens constateert de Onderzoeksraad dat de 'totale ambtelijke en politieke top' van Defensie verantwoordelijkheid draagt voor wat er gebeurd is met het dodelijke mortierongeluk in Mali.

De Onderzoeksraad beschrijft nauwgezet de onthutsende gang van zaken waaraan jonge, dappere mensen door de politieke en ambtelijke top van defensie zijn blootgesteld. Ik citeer:

“Uit het onderzoek is gebleken dat de munitie in Kidal was opgeslagen in een metalen zeecontainer die niet voldeed aan de door Defensie vastgelegde transport- en opslagcondities. ’’ Uit berekeningen blijkt dat de temperatuur in de zeecontainer in juli dagelijks is opgelopen tot 63 graden, terwijl de Bulgaarse wapenfabrikant tot op de dag van vandaag een maximum van 50 graden in zijn productspecificaties heeft staan.

Geluiden over het explosiegevaar, en dus over de veiligheid van de militairen op missie, bleven steken binnen de militaire organisatie. Militairen wisten niet welk gevaar zij liepen, met alle gevolgen van dien.

Voorzitter, onze minister van Defensie wist al op 26 juni van het conceptrapport van de OVV. Ze heeft daarin geen aanleiding gezien om excuses te maken voor de gang van zaken. Niet aan de ouders van getroffen militairen, niet aan de Kamer. Ze heeft niet opgetreden en ze is niet afgetreden. Het heeft tot 2 oktober van dit jaar geduurd, ruim een jaar nadat de twee militairen door dit afschuwelijke ongeluk omkwamen en een zwaar gewond raakten, voordat de minister telefonisch contact zocht met de nabestaanden.

Los van de politieke verantwoordelijkheid voor de zwaar veroordeelde risico’s waaraan militairen zijn blootgesteld, is het kennelijke gebrek aan empathie de minister zwaar aan te rekenen.

Voor de nabestaanden zijn de nu gemaakte excuses too little, too late. Zij spannen een rechtszaak aan tegen de Staat om wat hun verwanten is overkomen en hen is aangedaan.

Voorzitter, juist in zulke omstandigheden is het extra pijnlijk dat de minister zich bedient van de brallerige woordvoerdersplatitudes waarop haar partij patent lijkt te hebben. Net als haar ex-collega Teeven treedt de minister niet af, maar treedt ze op, zo heette het.

Voorzitter, ik wil de minister vragen hier en nu helder uiteen te zetten op welke wijze ze opgetreden heeft sinds het conceptrapport van de OVV haar onder ogen kwam, inmiddels drie maanden geleden.

Wat heeft ze gedaan om herhaling te voorkomen, wat heeft ze gedaan om inhoud te geven aan haar politieke verantwoordelijkheid voor dit drama en wat heeft ze gedaan om de nabestaanden helderheid en troost te verschaffen.

Voorzitter, dit debat gaat niet om de positie van de minister of haar toekomstige carrièreperspectieven in het licht van de gevorderde formatie. Dit debat gaat over het nemen van politieke verantwoordelijkheid.

Een minister die na een dergelijk drama hardop suggereert dat ze niet zal aftreden en dus geen politieke verantwoordelijk wenst te nemen, geeft daarmee aan haar politieke verantwoordelijkheid niet serieus te nemen. Ze schaadt daarmee het vertrouwen van en in de krijgsmacht en in de politiek in het algemeen.

Zo’n opstelling is beschamend naar de nabestaanden en alle andere burgers, en een uitholling het begrip politieke verantwoordelijkheid.

De minister wist bij haar aantreden over de deplorabele toestand van delen van onze krijgsmacht, maar besloot desondanks daar politieke verantwoordelijkheid voor te nemen.

Het weglopen voor die verantwoordelijkheid, maakt de minister in de ogen van mijn fractie ongeschikt voor het verder dragen daarvan, hetzij in dit kabinet, hetzij in een volgend kabinet.

Ik wil daarom van de minister een heldere toelichting die de Kamer op andere gedachten kan brengen.

De Partij voor de Dieren leeft heel erg mee met de nabestaanden en wenst hen heel veel kracht en sterkte toe.

Dank u wel.