Beschutting en vergroting Oost­vaar­ders­plassen

De Partij voor de Dieren is tegen het uitzetten van dieren en zou de oorspronkelijke opzet van de Oostvaardersplassen dan ook nooit gesteund hebben.

Maar nu de edelherten, heckrunderen en konikpaarden er eenmaal in het wild leven, is het belangrijk dat de dieren zoveel mogelijk met rust worden gelaten, en dat de kuddes hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen, met zo min mogelijk ingrijpen van de mens.

Tegelijkertijd heeft de mens wel de plicht om onnodig lijden te voorkomen. Dat vraagt om een zorgvuldig afgewogen oordeel over wat goed is voor de individuele dieren en voor de kuddes als geheel.

Bezoek aan de Oostvaardersplassen en intensief contact met experts

De Partij voor de Dieren bezoekt het gebied regelmatig en onderhoudt intensief contact met dierenartsen, dierenwelzijnsexperts en andere deskundigen. Ook hebben we uitgebreid gesproken met de dierenwelzijnsexperts van de commissie-Gabor, de commissie die in opdracht van het kabinet advies heeft uitgebracht over de grote grazers in het gebied. Bij het wegen van argumenten, opties en adviezen, stellen we steeds het welzijn van de dieren voorop.

Beschutting en vergroting van gebied Oostvaardersplassen

Belangrijke voorwaarden voor het welzijn van de kuddes zijn beschutting en vergroting van het gebied. De dieren hebben beschutting nodig om de winter goed door te komen. Want alleen als dieren kunnen schuilen, kunnen ze hun hoognodige vetreserves sparen.

Op aandringen van de Partij voor de Dieren is er inmiddels meer beschutting aangelegd. Maar wij zouden graag nog meer beschutting gerealiseerd zien én een volledige openstelling van het Kotterbos en het Hollands Hout. Zonder uitbreiding van het huidige gebied blijven de schuilmogelijkheden onvoldoende. Uitbreiding van het gebied is bovendien noodzakelijk omdat de kuddes hun natuurlijke trekgedrag moeten kunnen vertonen. Het is dan ook niet voor niets dat experts met ons van mening zijn dat vergroting van het gebied van groot belang is voor het welzijn van de dieren.

De Partij voor de Dieren strijdt daarom al jaren voor het vergroten van het gebied door de bossen pal naast de Oostvaardersplassen, het Hollandse Hout en het Kotterbos, open te stellen voor alle grote grazers. Dit werd in 2010 nadrukkelijk aanbevolen door dierenwelzijnsexperts. Inmiddels is het Oostvaardersveld geopend voor de edelherten, maar niet voor alle grote grazers. Staatsbosbeheer werkt momenteel aan de openstelling van het Hollands Hout, maar ook hier worden straks (door een besluit van de gemeente Lelystad) alleen edelherten toegelaten.

Openstelling van het Hollandse Hout is bovendien slechts een eerste stap in de verbetering van de situatie voor de dieren. Want om voldoende migratiemogelijkheden te hebben, moeten de dieren naar de verder gelegen bossen kunnen trekken: ook Hosterwold, de Veluwe en het rivierengebied moeten toegankelijk worden voor de kuddes. Dat kan door de aanleg van de zogenaamde Oostvaarderswold, een ecologische zone die de gebieden met elkaar verbindt. Maar hoewel de noodzaak voor voldoende ruimte en beschutting steeds opnieuw door dierenwelzijnsexperts wordt onderstreept, stemde een meerderheid van de Tweede Kamer en de Flevolandse Provinciale Staten ook tegen het realiseren van de Oostvaarderswold - en daarmee tégen het welzijn van de dieren.

Bijvoeren van kuddes in de Oostvaarderplassen

In de discussie over het welzijn van de kuddes in de Oostvaardersplassen wordt regelmatig gesproken over bijvoeren. Veel mensen denken dat bijvoeren de dieren de winter door kan helpen. Op het eerste gezicht lijkt dat logisch, maar bijvoeren leidt juist tot grote problemen. Het zorgt voor onrust en agressie in de kuddes, doordat de dieren zullen vechten om het voedsel. De zwakkere dieren komen niet bij het voedsel en zijn dus niet geholpen met bijvoeren. De sterkere dieren eten het extra voedsel wel, waardoor hun natuurlijke mechanismen om de winter door te komen, verstoord worden. De stofwisseling staat in de winter op de ‘zuinige’ stand, maar raakt door het extra eten geactiveerd alsof het lente is. Daardoor raken de dieren eerder door hun vetreserves. Bovendien zullen de sterkste dieren door het bijvoeren meer jongen krijgen - en dan zijn er de volgende winter dus nog meer dieren die op zoek gaan naar voedsel.

Proactief beheer is jacht

Ieder jaar opnieuw pleiten verschillende politieke partijen voor ‘proactief beheer’. Mooie woorden die niets anders betekenen dan het openen van de jacht in de Oostvaardersplassen. Onacceptabel voor de Partij voor de Dieren. 'Proactief beheer' zou betekenen dat gezonde dieren in de herfst worden afgeschoten om zo de populatie met minstens 30% te verkleinen. Dit zou de natuurlijke groepsstructuur en de dynamiek binnen de groep ruw verstoren. Vervolgens krijgen de dieren die overblijven, meer jongen. Dat is een natuurlijke reactie op een onnatuurlijke drastische verkleining van de groep. Met als effect dat er het volgende jaar wéér veel gezonde dieren 'proactief' worden afgeschoten.

Reactief beheer

De Partij voor de Dieren vindt dat het welzijn van het individuele dier voorop moet staan, zonder dat de vrijheid en het natuurlijke gedrag van de kudde worden aangetast, en met zo min mogelijk ingrijpen van de mens. Pas als blijkt dat een dier de winter niet zal overleven, moeten deskundige beheerders voorkomen dat het dier onnodig lijdt. Dit wordt wel ‘reactief beheer’ genoemd. Hierbij wordt niet gejaagd.

Overdracht verantwoordelijkheid dierenwelzijn OVP

Naar aanleiding van een motie van de VVD in de Tweede Kamer is de verantwoordelijkheid voor het welzijn van de grote grazers in de Oostvaardersplassen overgeheveld naar de provincie Flevoland. Direct na het ondertekenen van de overeenkomst met het Rijk, diende de Flevolandse VVD- en SGP-fractie een initiatiefvoorstel in voor de jacht op gezonde grote grazers in de Oostvaardersplassen. Ook willen de partijen meer recreatie in het gebied, moet de natuur volgens de VVD en SGP veranderen in een ’polderlandschap’ en zou er bij de ontwikkeling van de Oostvaardersplassen, een vogelreservaat, rekening gehouden moeten worden met de uitbreiding van Lelystad Airport.

De Partij voor de Dieren is fanatiek tegenstander van dit dieronvriendelijke voorstel en heeft dit kenbaar gemaakt door middel van een fel tegenstem, het organiseren van een hoorzitting met betrokken deskundigen, het indienen van moties voor het aanleggen van een verbinding met andere natuurgebieden en het creëren van meer beschutting. Een meerderheid van de Provinciale Staten steunden deze initiatieven om het welzijn van de dieren te verbeteren niet.

De Partij voor de Dieren blijft de situatie in de Oostvaardersplassen kritisch volgen en blijft strijden voor het welzijn van de dieren.