Werk en inkomen

Het vooropstellen van korte termijnbelangen en economische groei gaat ten koste van onze planeet, mens en dier inclusief. Veel migratie is het gevolg van de mondialisering van productie en consumptie. De Partij voor de Dieren wil van regionalisering van productie en diensten het uitgangspunt maken. Dat is minder ontwrichtend voor zowel de Nederlandse economie als de economieën in de landen waar de arbeidsmigranten vandaan komen. Op dit moment is arbeid in Nederland erg duur. Door arbeid in Nederland goedkoper te maken, neemt de vraag naar goedkope arbeid uit het buitenland af.

Daarnaast wil de Partij voor de Dieren de positie van de individuele werknemer versterken, met inbegrip van de vaak kwetsbare arbeidsmigranten. Er komen strenge eisen aan onderkomens van arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten krijgen in ieder geval recht op een slaapkamer die ze niet hoeven te delen. Werkgevers zijn verantwoordelijk indien arbeidsmigranten hierin niet gefaciliteerd worden. Commerciële bedrijven kunnen niet tegelijkertijd werkgever en huisbaas zijn van arbeidsmigranten.

De Partij voor de Dieren vindt betaalbare kinderopvang noodzakelijk. Kinderopvang moet bovendien veilig, dichtbij het werk en flexibel zijn, zodat ouders hun zorgtaken goed kunnen combineren met hun werk. De bijdrage van de overheid moet aan de kinderopvang moet in stand blijven. Onderzocht moet worden of kinderopvang standaard onderdeel kan worden van het door de overheid aangeboden basisonderwijs, naar Scandinavisch model.

De Partij voor de Dieren streeft ernaar oud en jong eerlijk te behandelen. De generatie die nu met pensioen is, heeft recht op een goed inkomen. Gemiddeld genomen is die generatie de meest welvarende generatie die Nederland ooit gekend heeft. Wel zijn er gepensioneerden die tussen wal en schip vallen.

De Partij voor de Dieren vindt dat iedereen in Nederland een goed inkomen moet hebben. Een basisinkomen kan daar aan bijdragen. De ontgroening van Nederland (nieuwe cohorten zijn kleiner dan oude) zorgt voor een extra uitdaging. Het is noodzakelijk dat ook de huidige gepensioneerden meebetalen aan de zekerheden van hun kleinkinderen en achterkleinkinderen.

De Partij voor de Dieren vindt dat er gedegen toezicht moet komen op het beleid van de pensioenfondsen. De financiële markten moeten worden hervormd, zodat banken en geld weer ten dienste staan van de samenleving, zonder onverantwoord gedrag als winstmaximalisatie en een ongeremde bonuscultuur. Want de kredietcrisis is niet de schuld van hardwerkende burgers of ouderen, maar van banken en verzekeraars. Het overheidsbeleid heeft gefaald, er zijn fouten gemaakt door politici, beleidsmakers en toezichthouders. De gevolgen daarvan mogen niet zomaar neergelegd worden bij toekomstige generaties.

De PvdD stelt deze maatregelen voor:

• Waar de bestedingsruimte van ouderen (en 30-minners) is achtergebleven bij andere groepen, wordt deze hersteld.
• Er komt duidelijkheid over alle kosten van pensioenfondsen. De pensioenfondsen worden gedemocratiseerd, zodat werknemers zeggenschap krijgen over het belonings- en provisiebeleid en over wat pensioenfondsen met hun geld doen.
• De bijna 1300 miljard euro investeringsruimte van de pensioenfondsen biedt een geweldige kans om bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren en te belonen. Het beleid van pensioenfondsen om te investeren in onduurzame sectoren als de vee-industrie, fossiele brandstoffen, palmolie en in de wapenindustrie, wordt aangepakt. Pensioenfondsen mogen geen nieuwe investeringen doen in deze sectoren zonder een bindend ledenreferendum.
• Werknemers krijgen meer vrijheid en flexibiliteit om keuzes te maken in hun eigen pensioenopbouw. Zij kunnen het pensioen onderbrengen bij een groen investeringsfonds indien dat bij hun huidige pensioenfonds niet mogelijk is. Ook kunnen zij kiezen voor een flexibele pensioenleeftijd of een deeltijdpensioen.

Het coronavirus is een zoönose; een infectieziekte die is overgesprongen van dier op mens. Net zoals eerder gebeurde met SARS, hiv/aids, MERS, ebola, zika, de Mexicaanse griep en Q-koorts. Deze gebeurtenis in China heeft een pandemie veroorzaakt. Ondanks de heftige maatregelen die regeringen over de hele wereld namen om de opmars van het virus te vertragen, zijn miljoenen mensen ziek geworden en gestorven.

De coronacrisis raakt iedereen. Jong en oud, ziek en gezond. Maatregelen om het coronavirus in te dammen vragen daarom om solidariteit. Daarbij moeten we varen op de kennis van wetenschappers van uiteenlopende disciplines. Om de zorg bereikbaar te houden voor de mensen die dat nodig hebben, of dat nu is vanwege COVID-19 of een kankerbehandeling, moeten maatregelen genomen worden tegen het virus. Maar de regering moet ook veel meer investeren in de basisgezondheid en in ons zorgstelsel.

Zorgvuldige afweging maatregelen
Daarnaast moeten we op zoek blijven naar de juiste balans. Want de maatregelen om het virus in te dammen zijn ontwrichtend voor de samenleving. Kinderen en jongeren konden niet naar school, ondernemers zagen hun levenswerk verloren gaan. Om de volksgezondheid te beschermen mag de overheid vergaand ingrijpen in onze levens. Maar daarbij is het de plicht van de overheid om zich bij iedere maatregel af te vragen of de kosten opwegen tegen de baten. Of het inperken van grondrechten zoals de vrijheid van vereniging en de lichamelijke integriteit wel in verhouding staat tot het doel.

Voor de Partij voor de Dieren staat deze afweging gedurende de coronacrisis centraal. Hierdoor kwamen wij bij sommige maatregelen tot een andere conclusie dan de regering. De coronaspoedwet hebben wij niet gesteund. Ook stemden wij tegen de avondklok, de coronapas en de mondkapjesplicht.

Voorkom nieuwe zoönose-uitbraken
Daarnaast heeft de Partij voor de Dieren bij iedere gelegenheid benadrukt dat de coronacrisis het gevolg is van het vernietigende menselijke ingrijpen in de natuur. Virologen waarschuwen al jaren dat de wereldwijde ontbossing, de handel in wilde dieren en de grootschalige veehouderij steeds grotere risico's vormen op het ontstaan van nieuwe zoönosen en pandemieën. De rol van Nederland moet daarbij niet onderschat worden. Ons land is een grote importeur van ontbossingsproducten als palmolie en soja voor veevoer. We hebben bovendien de hoogste veedichtheid ter wereld. Daarnaast vormen Schiphol en de Rotterdamse haven een belangrijke spil in de wereldwijde handel in wilde dieren.

De Partij voor de Dieren wil dat de kinderbijslag inkomensafhankelijk wordt, om zo de lasten eerlijk te verdelen en iedereen gelijke kansen te geven.

De Partij voor de Dieren is bezorgd over de rechtspositie van zzp'ers, zeker nu de verregaande flexibilisering van de arbeidsmarkt ook veel mensen ongewenst tot een zzp-constructie dwingt. De constructie wordt op grote schaal gebruikt door werkgevers om mensen te ontslaan en vervolgens goedkoper als zzp'er te laten werken. Ook tot de arbeidsmarkt dringt de platformeconomie steeds meer door. Zo ontstaan er zogenaamde werkplatforms die de rechten van werknemers, via zzp-constructies, steeds verder inperken.

Om de rechtspositie van alle zzp'ers te beschermen, moet er in elk geval een collectieve arbeidsongeschiktheid- en ziektekostenverzekering voor zzp'ers komen. De Partij voor de Dieren wil dat er een eenvoudige en fraudebestendige Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) komt. Hierdoor krijgen zzp’ers en hun opdrachtgevers meer zekerheid. Het urencriterium moet vervangen worden door een progressief winstboxenstelsel, waardoor de belasting afhangt van het inkomen en het aantrekkelijker wordt om parttime als zzp’er te werken.

Bovenal is er een structurele oplossing nodig. In het huidige systeem is arbeid duur, terwijl schaarse grondstoffen goedkoop zijn. De Partij voor de Dieren wil dat de belasting op arbeid verlaagd wordt, en de belasting op milieuvervuilende producten en activiteiten en op het gebruik van schaarse grondstoffen omhoog. Hierdoor wordt het voor bedrijven eenvoudiger om mensen in dienst te nemen en kan Nederland banen behouden en creëren - en zijn schijnconstructies als de zzp niet langer nodig.

De Partij voor de Dieren wil dat er een onderzoek komt naar de mogelijkheden voor het (gefaseerd) invoeren van een basisinkomen voor iedere Nederlandse burger. Wij willen dat pilots op dit gebied gestimuleerd worden.

De Partij voor de Dieren staat open voor alle alternatieven voor het huidige (fiscale) systeem. Dat kan zijn in de vorm van een basisinkomen, een negatieve inkomstenbelasting, het afschaffen van belasting op inkomen of het invoeren van een belasting op grondstoffen. De wijze waarop onze economie nu georganiseerd is, moet drastisch veranderen. Het huidige systeem is vastgelopen waardoor mensen, dieren, de natuur en het milieu de dupe worden. We hebben niet alleen een economische crisis maar ook een grondstoffen-, biodiversiteit- en klimaatcrisis. De overheid kan een belangrijke rol vervullen om het vastgelopen systeem te veranderen. Want het is niet te verantwoorden dat een samenleving veel onvervulde en onvervulbare taken kent, en tegelijk een groot aantal werklozen. Ook moeten mensen die langdurig werkloos zijn financieel gestimuleerd worden om maatschappelijke taken te vervullen. Het gevoel voor arbeidsparticipatie wordt hierdoor in stand gehouden en bevorderd.

Het basisinkomen is bovendien een middel om meer macht neer te leggen bij de burger. We zien dat bedrijven, en met name multinationals, steeds meer macht naar zich hebben toegetrokken ten koste van mens, milieu en dier. Wanneer burgers recht hebben op een basisinkomen, krijgen ze een sterkere onderhandelingspositie ten opzichte van bedrijven. De alsmaar dalende arbeidsinkomensquote, die weergeeft welk gedeelte van het geld dat in een land verdiend wordt als loon naar werknemers gaat (het andere gedeelte gaat als rendement naar de bezitters van kapitaal), toont aan dat de positie van burgers ten opzichte van multinationals steeds zwakker wordt. Het basisinkomen is een van de manieren om dit proces tegen te gaan, omdat het meer onderhandelingsmacht bij de individuele burger neerlegt.

De Partij voor de Dieren vindt het belangrijk dat beide ouders voor hun kinderen kunnen zorgen en de zorgtaken kunnen delen. De mogelijkheid voor ouderschapsverlof is daarom belangrijk voor beide zorgende partners. Drie maanden betaald ouderschapsverlof voor partners moet mogelijk worden, zodat ouders hun zorgtaken goed kunnen combineren met hun werk. Ook zou het kraamverlof voor partners uitgebreid moeten worden van twee dagen naar twee weken.

De Partij voor de Dieren is tegen het uitkeren van bonussen door banken. De cultuur in de bankensector is steeds gericht geweest op winstmaximalisatie en hoge bonussen. Dit gedrag, in combinatie met een tekortschietend toezicht, heeft tot een diepe economische crisis geleid. De bankensector moet daarom worden hervormd, zodat banken weer ten dienste komen te staan van de samenleving. De Nederlandse regering moet afspraken maken met de banken om niet langer bonussen uit te keren, om salarisplafonds in te stellen voor bankbestuurders en om aandeelhouders van banken een deel van de verliezen voor hun rekening te laten nemen.

Een mogelijkheid die hierbij onderzocht kan worden, is de zogenaamde ‘dubbele aansprakelijkheid’ van aandeelhouders van banken. Binnen dit systeem lopen aandeelhouders niet alleen het risico het geld te verliezen dat ze in aandelen van de bank hebben geïnvesteerd, maar worden ze nog voor een extra bedrag aansprakelijk gesteld wanneer de bank failliet gaat. Op deze wijze zijn het niet de rekeninghouders van een bank die grotendeels verantwoordelijk worden gehouden voor het falen van een bank, zoals dat nu wel in principe gebeurt, maar worden de eigenaren van een bank, de aandeelhouders, verantwoordelijk gehouden. Bovendien zullen beleggers alleen in banken willen investeren indien deze prudent beleid voeren, wat zal leiden tot minder risicovolle investeringen van banken. Het systeem van dubbele aansprakelijkheid voor bankkapitaal heeft voor lange tijd bestaan in de VS in het begin van de vorige eeuw.

De Partij voor de Dieren wil een sterke vergroening van het belastingstelsel. Wij willen de inkomstenbelasting verlagen. Arbeid moet goedkoper worden, om zo een beter arbeidsklimaat te creëren.
In plaats daarvan moeten milieuvervuilende producten en activiteiten en het gebruik van schaarse grondstoffen en energie belast worden. Deze belasting op de Bruto Onttrokken Waarde (BOW) wordt analoog aan de BTW vormgegeven. Zo genereren we belastinginkomsten en zo stimuleert het belastingsysteem arbeid en een duurzame leefwijze. Op termijn kan de BOW de BTW vervangen.

Een samenleving met veel werkzoekende ouderen kan niet doorgaan met het verhogen van de AOW-leeftijd. De Partij voor de Dieren vindt daarom dat er een flexibele AOW-leeftijd moet komen, mede gebaseerd op het aantal gewerkte jaren. Wie 40 jaar gewerkt heeft, krijgt daarna AOW. Wie een uitkering heeft op 65-jarige leeftijd, krijgt vanaf dan AOW. Het moet mogelijk worden te kiezen voor een lagere AOW-leeftijd in ruil voor een in evenredigheid aangepaste AOW-uitkering. Daarnaast moet, gelet op de werkloosheidscijfers en het gebrek aan vacatures voor 60-plussers, de sollicitatieplicht voor deze leeftijdscategorie afgeschaft worden.

De discussie over flexibilisering van de arbeidsmarkt is gebaseerd op het huidige systeem waarin arbeid duur is. Dit systeem is onlogisch en reeds lange tijd vastgelopen. De Partij voor de Dieren wil dat de belasting op arbeid verlaagd wordt, als onderdeel van vergroening van het belastingstelsel. De PvdD wil milieuvervuilende producten en activiteiten en het gebruik van schaarse grondstoffen belasten, en de inkomstenbelasting verlagen. Hierdoor is het voor bedrijven eenvoudiger om mensen in dienst te nemen en kan Nederland banen behouden en creëren. Daarnaast kunnen kortere werkweken bijdragen aan een betere verdeling van het beschikbare werk en tegelijkertijd de werkeloosheid en de milieudruk verlagen. Een betaalde baan wordt zo ook beter te combineren met mantelzorg of vrijwilligerswerk. De Partij voor de Dieren vindt dat de ontslagbescherming zou moeten blijven. De ontslagvergoeding moet worden gekoppeld aan de reëel geleden schade door de werknemer en diens positie op de arbeidsmarkt. Bij- en herscholing moet worden aangemoedigd en gefaciliteerd door de overheid, ook door het aanbieden van stageplaatsen. Mensen die langdurig werkloos zijn moeten financieel gestimuleerd worden om maatschappelijke taken te vervullen. Het gevoel voor arbeidsparticipatie wordt hierdoor in stand gehouden en bevorderd.

De PvdD pleit voor de volgende maatregelen:

• Er komt een onderzoek naar de mogelijkheden voor het (gefaseerd) invoeren van een basisinkomen voor iedere Nederlandse burger. Pilots op dit gebied worden gestimuleerd.
• De overheid gaat armoede actiever bestrijden met onder meer laagdrempelige schuldhulpverlening en met maatwerk voor steden en platteland. Veel boeren staat het water aan de lippen wegens de moordende concurrentie bij schaalvergroting en intensivering: de overheid zal hulp moeten bieden in het organiseren van laagdrempelige (psychosociale) hulpverlening en omschakeling.
• Jongeren zonder baan kunnen werken aan betere kansen op de arbeidsmarkt in werkgelegenheidsprojecten in onder meer de zorg en de biologische landbouw.
• Er komt geen inkomenstoets per huishouden, de bijstandsuitkering wordt gebaseerd op het individu.
• Het vangnet voor jongeren met een beperking (de Wajong) blijft bestaan. Zij krijgen kansen op een zinvolle en nuttige dagbesteding met doorgroeimogelijkheden naar een betaalde baan.
• De plannen van het kabinet Rutte-III over de loondispensatie moeten worden ingetrokken. De loondispensatie geeft mensen die hier aanspraak op kunnen maken een ongelijkwaardige positie, leidt tot te laag inkomen en de pensioenvoorziening van deze mensen komt in het geding.
• Er komt een eenvoudige en fraudebestendige Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Hierdoor krijgen zzp’ers en hun opdrachtgevers meer zekerheid.
• Het wordt voor zzp’ers eenvoudiger om vrijwillig te sparen voor pensioen of zich te verzekeren. Zzp'ers krijgen toegang tot een (collectieve) arbeidsongeschiktheids- en pensioenverzekering.
• Het urencriterium wordt vervangen door een progressief winstboxenstelsel, waardoor de belasting afhangt van het inkomen en het aantrekkelijker wordt om parttime als zzp’er te werken.