Fok en handel in dieren

CITES (Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) is een internationale overeenkomst tussen overheden. Het CITES-verdrag bestaat uit afspraken die bijna alle landen op de wereld met elkaar hebben gemaakt over de bescherming van dier- en plantensoorten. Hierin worden dieren genoemd die met uitsterven worden bedreigd en daarom niet mogen worden verhandeld.

De regels in het verdrag zijn helder maar de handhaving ervan laat zeer te wensen over. Zo worden jaarlijks miljoenen dieren illegaal over de wereld getransporteerd. De handel in bedreigde diersoorten is na drugshandel de meest lucratieve vorm van misdaad. Toch wordt er nauwelijks controle op uitgeoefend. De Nederlandse overheid laat het wat dit betreft opvallend afweten. Nederland is zelfs een wereldwijde spil in de illegale dierenhandel. De enige effectieve manier om bedreigde diersoorten ook daadwerkelijk te beschermen is gerichte en krachtige handhaving en sanctionering. Steekproefsgewijze grenscontroles binnen de Europese Unie zouden bij kunnen dragen aan de aanpak van illegale dierenhandel.

Jachttrofeeën
In het CITES-verdrag zijn helaas vrijstellingen opgenomen voor de jacht op (bedreigde) diersoorten. Deze trofeejachten worden aangeprezen als duurzaam, maar zijn dat zeker niet. In landen als Zuid-Afrika zijn zeer winstgevende ‘wildfarms’ ontstaan, waar dieren gefokt worden, om later uit te zetten om op te jagen. In Nederland is het dankzij een initiatief van de Partij voor de Dieren verboden om jachttrofeeën in te voeren van zeer bedreigde dieren, maar in andere landen mag dat nog wel. Bovendien mogen, ook in Nederland, sommige trofeeën, zoals de leeuw, wél worden ingevoerd.

Broodfokkers (zo genoemd omdat ze hun brood verdienen met de fokkerij van honden, katten, of bijvoorbeeld cavia’s) fokken zoveel mogelijk dieren, vaak in grote schuren, om die via dierenwinkels of via het internet te kunnen verkopen als gezelschapsdieren. De omstandigheden voor de dieren zijn in die fokfabrieken erbarmelijk. Dieren hebben vaak geen daglicht, worden niet goed gesocialiseerd en krijgen niet de goede medische zorg of vaccinaties. Verwaarlozing en mishandeling is meer regel dan uitzondering. Dieren die ziek zijn, niet de juiste kleur hebben of te oud zijn om nog voor een goede prijs te kunnen verkopen worden door de fokkers afgemaakt. Daar bestaat zelfs een term voor: culling.

De Partij voor de Dieren wil dat broodfokkers keihard worden aangepakt. Verkoop via internet (Marktplaats, Facebook) moet verboden worden en tegen illegale praktijken moet veel sneller worden opgetreden dan nu het geval is. Vaak kunnen broodfokkers jarenlang ongestoord hun gang gaan, ondanks signalen van dierenmishandeling of –verwaarlozing.

Als gevolg van jarenlange bezuinigingen zijn de toezicht- en handhavende organisaties op het gebied van dierenwelzijn volledig uitgekleed. De Partij voor de Dieren pleit voor een integrale visie en meer geld en capaciteit van de overheid voor het bestrijden van diergerelateerde criminaliteit. Onder diergerelateerde criminaliteit vallen broodfokkers, particulieren die dieren mishandelen (vaak een signaal voor huiselijk geweld), of de internationale handel in bedreigde diersoorten. De overheid moet diergerelateerde criminaliteit hogere prioriteit geven, vindt de Partij voor de Dieren.

Zo wil de Partij voor de Dieren een Officier van Justitie met specifieke expertise op het gebied van diergerelateerde criminaliteit. Dieren moeten sneller en makkelijker in beslag genomen worden wanneer er sprake is van verwaarlozing en/of mishandeling. En het moet mogelijk worden hogere gevangenisstraffen en een levenslang houdverbod op te leggen.

Het coronavirus is een zoönose; een infectieziekte die is overgesprongen van dier op mens. Net zoals eerder gebeurde met SARS, hiv/aids, MERS, ebola, zika, de Mexicaanse griep en Q-koorts. Deze gebeurtenis in China heeft een pandemie veroorzaakt. Ondanks de heftige maatregelen die regeringen over de hele wereld namen om de opmars van het virus te vertragen, zijn miljoenen mensen ziek geworden en gestorven.

De coronacrisis raakt iedereen. Jong en oud, ziek en gezond. Maatregelen om het coronavirus in te dammen vragen daarom om solidariteit. Daarbij moeten we varen op de kennis van wetenschappers van uiteenlopende disciplines. Om de zorg bereikbaar te houden voor de mensen die dat nodig hebben, of dat nu is vanwege COVID-19 of een kankerbehandeling, moeten maatregelen genomen worden tegen het virus. Maar de regering moet ook veel meer investeren in de basisgezondheid en in ons zorgstelsel.

Zorgvuldige afweging maatregelen
Daarnaast moeten we op zoek blijven naar de juiste balans. Want de maatregelen om het virus in te dammen zijn ontwrichtend voor de samenleving. Kinderen en jongeren konden niet naar school, ondernemers zagen hun levenswerk verloren gaan. Om de volksgezondheid te beschermen mag de overheid vergaand ingrijpen in onze levens. Maar daarbij is het de plicht van de overheid om zich bij iedere maatregel af te vragen of de kosten opwegen tegen de baten. Of het inperken van grondrechten zoals de vrijheid van vereniging en de lichamelijke integriteit wel in verhouding staat tot het doel.

Voor de Partij voor de Dieren staat deze afweging gedurende de coronacrisis centraal. Hierdoor kwamen wij bij sommige maatregelen tot een andere conclusie dan de regering. De coronaspoedwet hebben wij niet gesteund. Ook stemden wij tegen de avondklok, de coronapas en de mondkapjesplicht.

Voorkom nieuwe zoönose-uitbraken
Daarnaast heeft de Partij voor de Dieren bij iedere gelegenheid benadrukt dat de coronacrisis het gevolg is van het vernietigende menselijke ingrijpen in de natuur. Virologen waarschuwen al jaren dat de wereldwijde ontbossing, de handel in wilde dieren en de grootschalige veehouderij steeds grotere risico's vormen op het ontstaan van nieuwe zoönosen en pandemieën. De rol van Nederland moet daarbij niet onderschat worden. Ons land is een grote importeur van ontbossingsproducten als palmolie en soja voor veevoer. We hebben bovendien de hoogste veedichtheid ter wereld. Daarnaast vormen Schiphol en de Rotterdamse haven een belangrijke spil in de wereldwijde handel in wilde dieren.

Jaarlijks worden in landen als Japan, Mexico, Cuba en de Salomoneilanden honderden dolfijnen uit het wild op gruwelijke wijze gevangen voor dolfinaria en ‘zwemmen-met-dolfijnen-projecten’ wereldwijd. De handel in wilde dolfijnen is zeer lucratief: één tuimelaar – de meest gebruikte dolfijnensoort in de entertainmentindustrie - kan wel 150.000 dollar opbrengen.

Om een dolfijn te vangen wordt een groep dolfijnen opgejaagd met snelle motorboten totdat ze uitgeput zijn. Jonge dolfijnen raken van hun moeder gescheiden en worden gevangen, waarbij de overige dolfijnen van de groep vaak inwendige verwondingen oplopen of zelfs overlijden. Daarnaast worden de hechte familiebanden die deze dieren hebben met de vangst bruut verbroken. De vangst van dolfijnen gaat dan ook gepaard met extreem veel stress.
In Japan hangt de handel in wilde dolfijnen direct samen met grootschalige slachtpartijen onder deze dieren: nadat commerciële dolfijnentrainers uit de hele wereld een keuze hebben gemaakt uit de in een baai bijeengedreven dieren, worden de overgebleven dolfijnen op zeer gewelddadige wijze afgeslacht voor hun vlees.
Belangrijke afzetmarkten voor wilde dolfijnen worden gevormd door Azië en het Caribisch gebied, maar ook Europa en de VS importeren uit het wilde gevangen dolfijnen voor commerciële attracties.

Niet alleen de jacht en vangst van wilde dolfijnen is wreed, ook het leven in gevangenschap is schrijnend. Het leven in gevangenschap voldoet bij lange na niet aan de levenswijze van wilde dolfijnen. De afmetingen van bassins zijn maar een minuscule fractie van de leefruimte die dolfijnen in het wild hebben. Daarnaast zitten ze in een afgeslote ruimte zonder prikkels, waardoor deze intelligente en nieuwsgierige dieren vaak vervallen in stereotiep gedrag, zoals het eindeloos rondjes zwemmen. In de meeste gevallen worden ze ook nog eens getraind om onnatuurlijk gedrag en zelfs risicovolle stunts uit te voeren.

In 2009 heeft de Tweede Kamer al een motie gesteund van de Partij voor de Dieren waarin de vangst van en de handel in wilde dolfijnen aan banden wordt gelegd. De motie draagt de regering op zich sterk te maken voor een Europees import- en handelsverbod van dolfijnen die in het wild gevangen zijn.

Om een eind te maken aan het mentale en fysieke leed van deze dieren in gevangenschap, dringt de PvdD ook aan op een bouwverbod voor nieuwe dolfinaria en op een uitfasering van de bestaande dolfinaria in de Europese Unie.

De gezondheid en het welzijn van dieren moeten voorop staan in de rasdierfokkerij. Daarom moet het verbod op het fokken op ongezonde uiterlijke kenmerken en op inteelt strikt gehandhaafd worden. Toch wordt er op de fokkerij van gezelschapsdieren niet of nauwelijks toezicht gehouden door de overheid. Alleen bedrijfsmatige fokkers van honden en katten zijn verplicht zich te laten registreren, de rest heeft op dit moment vrij spel. Iedereen die daar brood in ziet kan dieren fokken voor de huisdierenhandel, zonder specifieke voorschriften voor het dierenwelzijn.

De Partij voor de Dieren wil dat fokkers en handelaren moeten beschikken over een vergunning voordat zij dieren mogen fokken of verkopen. Voor die vergunning moeten strenge welzijnsvoorschriften gelden. Zo mogen jonge dieren pas van hun moeder worden gescheiden wanneer zij daar fysiek en sociaal aan toe zijn, en moeten huisvesting en verzorging voorzien in de natuurlijke behoefte van het dier. Selectieve fokkerij en inteelt moeten worden aangepakt en het aantal nesten dat een vrouwtje mag krijgen moet worden beperkt. Een welzijnskeurmerk moet de tegenhanger worden van de stamboom.

Daarnaast moet er een sluitende identificatie en registratie voor alle dieren komen. Op dit moment is er alleen een identificatie- en registratieplicht voor honden van kracht.
Rashondenshows vormen een perverse prikkel - dieren worden beoordeeld op uiterlijk in plaats van op gezondheid. Bovendien werken rashondenshows inteelt in de hand: de winnaars van zo’n show worden op grote schaal ingezet als fokdier en zo kan het gebeuren dat sommige dieren honderden nakomelingen krijgt.

Bepaalde dier- en plantensoorten worden internationaal beschermd door het CITES-verdrag. Het CITES-verdrag (Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) bestaat uit afspraken die 164 landen met elkaar hebben gemaakt over de bescherming van dier- en plantensoorten. In dit verdrag is onder andere opgenomen welke dieren met uitsterven worden bedreigd en bescherming verdienen en daarom niet mogen worden verhandeld. De regels in het verdrag zijn helder, maar de handhaving laat zeer te wensen over.

Zo worden jaarlijks miljoenen dieren illegaal over de wereld getransporteerd. De handel in bedreigde diersoorten is na drugshandel de meest lucratieve vorm van misdaad. Er wordt nauwelijks controle op uitgeoefend. De Nederlandse overheid laat het wat dit betreft opvallend afweten; Nederland is zelfs het kloppend hart van de illegale dierenhandel.

Jaarlijks komen er naar schatting honderdduizenden exotische dieren de Nederlandse grens over. Dat varieert van ‘gewone’ schildpadden tot uiterst zeldzame papegaaien, zowel legaal als illegaal. Met de opheffing van een team van gespecialiseerde opsporingsambtenaren eind jaren negentig is de situatie in Nederland snel verslechterd. Er vindt nauwelijks controle plaats op de invoer van deze dieren.

De signalen van de diverse opvangcentra in ons land zijn alarmerend en illustratief. Zij geven aan een groeiende hoeveelheid exotische dieren op te vangen, maar dat zijn nog maar zelden dieren die in beslag genomen zijn. Dieren die gekocht zijn op bijvoorbeeld een van de vele grote verkoopbeurzen en na verloop van tijd ‘gedumpt’ worden door hun eigenaar. Kortom, de handel bloeit en maakt vele slachtoffers.

De enige effectieve manier om bedreigde diersoorten ook daadwerkelijk te beschermen is gerichte en krachtige handhaving en sanctionering. De Partij voor de Dieren pleit voor een gespecialiseerde taskforce van voldoende omvang en met voldoende mandaat om de illegale handel in exoten effectief aan te pakken. Bij overtreding van de wet moeten hogere straffen opgelegd worden aan illegale handelaren. Aan de opsporing en vervolging moet een hogere prioriteit worden toegekend door het Openbaar Ministerie.

De handel in dieren en dierbenodigdheden is erg winstgevend. De afgelopen jaren is het aantal verkooppunten sterk gegroeid, vooral op internet. Sites als Marktplaats en Facebook werken impulsaankopen in de hand, maken illegale handel te gemakkelijk en trekken foute fokkers aan, die het alleen om de winst gaat.

Er moet een verbod op de verkoop van dieren op internet komen. Zolang dat nog niet het geval is, moet er streng gecontroleerd en gehandhaafd worden om illegale handel en broodfokkers op internet aan te pakken.

Handel in ivoor en andere dierlijke producten is erg winstgevend. Sommige Chinese liefdesdrankjes en soortgelijke ‘medicijnen’ worden gemaakt van botten van tijgers of hoorns van neushoorns en olifanten worden nog steeds illegaal gedood voor het ivoor van hun slagtanden. En zeeschildpadden worden gevangen voor hun vlees en hun schild, waarvan sieraden en souvenirs worden gemaakt. De afgelopen jaren is de illegale handel in ivoor en de stroperij in Afrika alleen maar toegenomen.

Bepaalde dier- en plantensoorten worden internationaal beschermd door het CITES-verdrag (Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Het CITES-verdrag bestaat uit afspraken die 164 landen met elkaar hebben gemaakt over de bescherming van dier- en plantensoorten. In dit verdrag is onder andere opgenomen welke dieren met uitsterven worden bedreigd, bescherming verdienen en daarom niet mogen worden verhandeld.

De regels in het verdrag zijn helder, maar de handhaving laat zeer te wensen over. Zo worden jaarlijks miljoenen dieren illegaal over de wereld getransporteerd. De handel in bedreigde diersoorten is na drugshandel de meest lucratieve vorm van misdaad. Er wordt nauwelijks controle op uitgeoefend. De Nederlandse overheid laat het wat dit betreft opvallend afweten; Nederland is zelfs het kloppend hart van de illegale dierenhandel.

De Partij voor de Dieren wil daarom een gespecialiseerde taskforce van voldoende omvang en met voldoende mandaat om de illegale handel in exoten, ivoor en andere dierlijke producten effectief aan te pakken. Bij overtreding van de wet moeten hogere straffen opgelegd worden aan illegale handelaren. Aan de opsporing en vervolging moet een hogere prioriteit worden toegekend door het Openbaar Ministerie.

Bovendien moet Nederland blijven pleiten voor het moratorium op de handel in ivoor en zich blijven inzetten voor de bescherming van de olifant.

De Partij voor de Dieren vindt dat paardenmarkten niet meer van deze tijd zijn en verboden moeten worden.

Paardenmarkten worden vaak gehouden in de buurt van lawaaiige kermisattracties en feesttenten waar de dieren veel hinder en stress van ondervinden. De markten worden veelal gehouden in het najaar en de winter wanneer het koud is of regent. Ezels kunnen niet tegen regen, maar staan net als de paarden zonder bescherming buiten.

De dieren staan urenlang vastgebonden zonder voedsel en water; in veel gevallen zelfs dag en nacht. Een groot deel van de paarden moet vervolgens nog urenlang op transport naar slachthuizen in met name Italië en Oost-Europa waar ze veelal op een dieronvriendelijke wijze worden geslacht. Ieder jaar vinden misstanden plaats op de paardenmarkten. Marianne Thieme heeft een motie ingevoerd voor verplicht cameratoezicht. De motie is aangenomen door een meerderheid van de Kamer, maar wordt door dit Kabinet nog steeds niet uitgevoerd.

Er worden veel meldingen gedaan van mishandeling en verwaarlozing van dieren die op paardenmarkten staan. Deze meldingen stranden vaak bij het Openbaar Ministerie en niet bij de rechter. Als de zaak uiteindelijk bij de rechter komt, zijn de opgelegde straffen vaak bedroevend laag. De Partij voor de Dieren vindt dat de welzijnsregels voor dieren flink moeten worden aangescherpt en dat overtredingen van die regels zwaarder moeten worden bestraft.

Het moet wettelijk mogelijk worden om een levenslang houdverbod van dieren als straf op te leggen. De opsporing van overtredingen dient een veel hogere prioriteit krijgen. Tevens wil de Partij voor de Dieren een Officier van Justitie op het gebied van dierenwelzijn, die met kennis van zaken dieren- en milieuzaken aan kan pakken.

Om dierenleed te voorkomen wil de Partij voor de Dieren het aantal diersoorten dat in Nederland mag worden gehouden en verhandeld sterk beperken. We vinden dat het natuurlijke gedrag, de aard en de behoeften van het dier daarbij als uitgangspunten moeten worden genomen. Veel dieren zijn vanwege hun aard en behoeften niet geschikt om gehouden te worden als huisdier. Vooral aan exotische dieren en vogels kan meestal geen geschikte leefomgeving worden geboden, met alle gevolgen van dien.

Na jarenlange inzet van dierenbeschermingsorganisaties en de Partij voor de Dieren ligt er een zogenaamde positieflijst voor zoogdieren. Daarin staan de zoogdieren die als huisdier gehouden mogen worden. Dieren die niet op de lijst staan, zoals wasberen en servals, mogen straks niet meer worden gehouden en verhandeld. De regering is van plan deze lijst op 1 januari 2024 in werking te laten treden, als het aan de Partij voor de Dieren ligt gebeurt dit zo snel mogelijk.

Nu is het belangrijk dat er ook snel een positieflijst komt voor reptielen, amfibieën en vogels. Zodat het gesleep met dieren en het houden in te kleine kooien, terraria, en hokken afgelopen is.

De handel in dieren en dierbenodigdheden is erg winstgevend. De afgelopen jaren is het aantal verkooppunten sterk gegroeid. Dieren zijn niet meer alleen te koop bij de dierenwinkel of bij de fokker zelf, maar ook volop op internet. Konijnen en knaagdieren behoren inmiddels tot het standaardassortiment van tuincentra. De dieren staan strategisch opgesteld, in glazen kooien op ooghoogte van kinderen, en kosten bijna niets. Steeds meer dieren worden hierdoor in een opwelling aangeschaft.

De voorlichting over de aard, natuurlijke behoeften en verzorging van dieren laat te wensen over en is vaak zelfs helemaal verkeerd. Zo worden sociale dieren als cavia’s en konijnen nog altijd solitair verkocht en wordt foutieve informatie gegeven over het hanteren en verzorgen van dieren. Dierenwinkels en tuincentra staan zelfs vol met dierbenodigdheden zoals hokken, kooien en kommen die helemaal niet geschikt zijn om dieren in te huisvesten. Dit leidt tot onbedoelde maar ernstige aantasting van het welzijn van het dier.