Energie

De energietransitie moet natuurinclusief zijn. Om vogels zoveel mogelijk te beschermen tegen windmolens, is de Partij voor de Dieren voorstander van diverse bewezen effectieve maatregelen om vogels te behoeden voor aanvaringen met een windmolen.

Deskundigen zijn van mening dat hoe hoger een windmolen is, hoe kleiner de kans is dat er een vogel geraakt wordt. De vlieghoogte van vogels is beperkt en bovendien hebben grotere molens een tragere wiekengang. Vogels zien de wieken dan beter aankomen, waardoor ze veel minder vaak geraakt worden dan door kleinere, sneller draaiende molens.

Daarnaast zijn er inmiddels vogeldetectiesystemen beschikbaar en is gebleken dat het zwart verven van één windmolenwiek het aantal aanvaringen sterk vermindert. De Partij voor de Dieren vindt dat deze maatregelen verplicht gesteld moeten worden.

Bij het stoken van hout komen verschillende schadelijke, vaak kankerverwekkende, stoffen vrij die slecht zijn voor het milieu, de volksgezondheid en het klimaat. De hoge uitstoot van fijnstof kan ernstige gezondheidsklachten bij kinderen, ouderen en longpatiënten veroorzaken.

Houtstook is geen geschikte warmtebron. De CO2-uitstoot van houtstook is twee keer zo groot als bij verwarming door gas. Ook wordt bij houtstook veel fijnstof uitgestoten. Zelfs de pelletkachel, de schoonste houtkachel, stoot veel fijnstof uit. De Partij voor de Dieren vindt het verkeerd dat houtstook als duurzame energiebron is gelabeld. Wij vinden dat de subsidie op de stook van hout of pellets moet stoppen.

Houtstook kan lokaal voor een grote verslechtering van de luchtkwaliteit zorgen en daarmee veel overlast veroorzaken. Overlast door houtrook moet ook zoveel mogelijk worden tegengegaan. Er moeten daarom eisen gesteld worden aan de stookinstallatie en het gebruik van stookinstallaties. Bij ongunstige weersomstandigheden, zoals mist, of als het windstil is, moet houtstook niet worden toegestaan.

De Partij voor de Dieren vindt dat lichtvervuiling - door gebouwen, kassen en verkeerswegen - drastisch moet worden beperkt. Verlichting veroorzaakt hinder voor mensen, planten en dieren en zorgt daarnaast voor een vijfde van het elektriciteitsverbruik van bedrijven. Nederland is één van de meest verlichte landen ter wereld. Er moet daarom een plan van aanpak komen voor lichtvervuiling.

Energiebesparing is de eerste stap naar een duurzaam energiebeleid.

Energie die je niet gebruikt hoef je immers ook niet op te wekken. De Partij voor de Dieren wil daarom het energieverbruik in Nederland fors verminderen. Grootverbruikers van energie in de industrie en landbouw betalen nu nog een verlaagd tarief energiebelasting. Deze indirecte subsidie moet afgeschaft worden om een schoner en innovatiever bedrijfsleven te stimuleren. Onnodige verlichting, zoals in kantoren, etalages of van reclames, wordt aan banden gelegd. Daarnaast wil de Partij voor de Dieren dat bestaande woningen energiezuinig worden gemaakt. Woningcorporaties worden verplicht om jaarlijks een deel van hun woningbestand te isoleren. Voor huiseigenaren komen er zo snel mogelijk gerichte financieringsinstrumenten, zoals gebouwgebonden financiering. Overheidsgebouwen worden zodanig aangepast dat zij voldoen aan energielabel A. Ook kantoorgebouwen krijgen een verplicht energielabel.

Alle Nederlandse huizen worden uiterlijk in 2050 aardgasvrij.

Een gigantische opgave, omdat er maar liefst 7,7 miljoen woningen zijn in Nederland. De Partij voor de Dieren wijst op het risico van schijn-duurzame alternatieven, waarmee we via een omweg langer afhankelijk blijven van fossiele energie. Bijvoorbeeld het koppelen van kolencentrales, afvalcentrales en fossiele industrieën aan een warmtenet. Het klinkt aantrekkelijk: restwarmte die ontstaat door het verbranden van kolen en afval krijgt een bestemming. Maar het maakt huizen en wijken afhankelijk van fossiele industrieën en van kolen- of gascentrales.

In en om onze woning kunnen we meer energie opwekken dan we gebruiken. Dat levert milieuwinst en een lage energierekening op. De Partij voor de Dieren wil dat nieuwbouw tenminste energieneutraal gebouwd wordt en dat bestaande gebouwen in hoog tempo energieneutraal worden gemaakt. Zonder stevige woningisolatie is energie-neutrale bebouwing praktisch onmogelijk. Door een isolatienorm te introduceren, verzekeren we ons ervan dat die isolatie er ook daadwerkelijk komt. Bij het isoleren van woningen worden nestmogelijkheden voor vogels of vleermuizen ingebouwd.

Voor huiseigenaren komen er zo snel mogelijk gerichte financieringsinstrumenten, zoals gebouwgebonden financiering. Huurders die door slecht geïsoleerde woningen tegen hogere energierekeningen aanlopen moeten het recht krijgen om hun woning te laten verbeteren door de verhuurder.

Energiebesparing is de goedkoopste en eerst in aanmerking komende stap naar een duurzaam energiebeleid. De Partij voor de Dieren wil dat bestaande woningen energiezuinig worden gemaakt en dat waar mogelijk ook op wijkniveau energiegebruik wordt geminimaliseerd, bijvoorbeeld via systemen voor hergebruik van restwarmte.

De Partij voor de Dieren is tegen gasopslag. Wij vinden het onacceptabel om gas op te slaan als de veiligheid niet gegarandeerd kan worden. Wij delen dan ook de zorgen en bezwaren van betrokken gemeenten, zoals Bergen. In Bergen zou Russisch gas in de grond gepompt worden en er weer uitgehaald worden om te verkopen aan de Britse industrie. Die plannen zijn zeer omstreden, mede omdat de gevaren voor omwonenden groot zijn, omdat het gaat om een veld met seismische activiteit. Tevens is de aantasting van de omgeving onherstelbaar.

De regering wil de gaswinning in Groningen uiterlijk in 2030 stopzetten. Dat is goed nieuws voor Groningen. De Partij voor de Dieren heeft daar jarenlang voor gestreden. Maar helaas is het terugbrengen van de gaswinning niet automatisch ook goed nieuws voor het klimaat. Er is nauwelijks sprake van het terugbrengen van ons gasgebruik; onze afhankelijkheid van aardgas blijft groot. Er wordt gekozen om op grote schaal gas uit andere landen te importeren, dat via stikstoffabrieken geschikt wordt gemaakt voor Nederlands gebruik.

Zowel de import van gas als het omzetten van het gas zijn zeer schadelijk voor het klimaat en ook nog eens heel duur; de kosten lopen in de honderden miljoenen euro’s. De Partij voor de Dieren vindt dat met de beëindiging van de gaswinning uit Groningen meteen moet worden ingezet op verduurzaming, in plaats van op vervanging van Gronings aardgas door aardgas van elders. Er zijn in Nederland nog veel mogelijkheden om gas te besparen. Bijvoorbeeld door de productie van kunstmest te stoppen, die zeer veel energie kost. En als we de energietarieven voor de grootverbruikers van gas in de industrie verhogen, wordt het voor deze bedrijven aantrekkelijk om te verduurzamen. Nu is het zo dat de allergrootste verbruikers nauwelijks belasting voor hun energie betalen. Dat moet echt veranderen.

De Partij voor de Dieren maakt zich, net als vele anderen, ernstig zorgen over de situatie in Fukushima. We wijzen kernenergie nadrukkelijk af. Kerncentrales brengen onnodige risico’s en levensgevaarlijk afval met zich mee, dat enorme schade veroorzaakt bij mens en milieu. Vast staat dat in Fukushima noch TEPCO, noch de Japanse overheid de wetenschappelijke, de technische of de financiële middelen heeft om de schade te herstellen. De situatie roept om meer internationale samenwerking en maximale druk op de Japanse overheid om meer internationale hulp te aanvaarden. De Partij voor de Dieren vindt dat de Nederlandse regering zich in moet zetten voor internationale betrokkenheid bij Fukushima, en voor sluiting van de kerncentrale in Borssele.

De Partij voor de Dieren is tegen kernenergie. Kerncentrales brengen grote onnodige risico’s met zich mee en zorgen voor afval dat honderdduizenden jaren levensgevaarlijk blijft. Nieuwe kerncentrales zullen ten minste 40 jaar vervuilende energie leveren en bovendien al die tijd de overgang naar een groene energievoorziening vertragen. Kernenergie is daarnaast ook afhankelijk van eindige grondstoffen en daarom geen goed alternatief voor fossiele energiebronnen. Bovendien is kernenergie extreem duur: een kerncentrale kost vele honderden miljoenen: geld dat dan niet gestoken kan worden in energiebesparing en verduurzaming van energie.

De Partij voor de Dieren vindt het hoog tijd voor een transitie naar een echt duurzame energievoorziening, gebaseerd op wind- en zonne-energie. We willen daarom dat de Nederlandse overheid zich inzet voor de sluiting van de kerncentrale in Borssele en druk uitoefent op de Belgische regering om de verouderde en haperende kerncentrales van Doel en Tihange, die vlak bij de Nederlandse grens liggen, te sluiten.

De komende jaren moet Nederland omschakelen van het gebruik van fossiele, niet-duurzame energie naar het gebruik van groene, duurzame bronnen. Windenergie en zonne-energie zijn daar de bekendste voorbeelden van. Aardwarmte (geothermie) kan in bepaalde gevallen een andere bron van duurzame warmte zijn. De toepassing is nog relatief jong en ervaring om er op grote schaal huizen mee te verwarmen is er nog niet. Aardwarmte wordt verkregen door water enkele kilometers onder de grond op te pompen. De temperatuur van dit water is van nature erg hoog en kan gebruikt worden om huizen te verwarmen.

Omdat geothermie nog in de kinderschoenen staat, moeten we extra aandacht besteden aan mogelijke risico’s. We moeten zeker weten dat het boren naar warmte geen schadelijke gevolgen heeft voor het milieu, voor het bodemleven of voor de drinkwatervoorziening. Daarom is niet elke plek geschikt om te boren. Ook zijn strikte procedures, aangescherpt toezicht en het vergroten van kennis noodzakelijk.

De Partij voor de Dieren is tegen de winning van schaliegas. Het boren naar schaliegas brengt grote risico's met zich mee voor mens en milieu. Schaliegas wordt gewonnen via fracking, waarbij grote hoeveelheden water, zand en zeer giftige chemicaliën onder grote druk in de bodem worden gespoten. Bij de winning lekt methaan, een buitengewoon krachtig broeikasgas, in de atmosfeer. In de Verenigde Staten hebben de schaliegasboringen al geleid tot grote gezondheidsproblemen bij omwonenden. De winning van schaliegas is in Nederland inmiddels verboden.

Nederland presteert slecht als het om duurzame energie gaat; in 2017 was slechts 6,6% van het totale energieverbruik duurzaam opgewekt. Het grootste gedeelte daarvan is bovendien niet echt duurzaam, omdat het afkomstig is uit biomassa, zoals houtpellets en houtsnippers.

Voor de Partij voor de Dieren is het verstoken van hout geen oplossing voor het energievraagstuk, omdat dat niet duurzaam is. Voor het stoken van hout is massale boskap en vervuilend transport nodig en door de stook komen er fijnstof en andere ongezonde stoffen in de lucht. Toch krijgen kolencentrales van de overheid subsidie om over te stappen naar 100% biomassa en ook het stoken van houtpellets door burgers wordt gesubsidieerd. De Partij voor de Dieren wil dat het stoken van hout niet als duurzaam wordt bestempeld en niet langer wordt gesubsidieerd. De overstap naar écht duurzame energiebronnen, zoals wind en zon, moet daarentegen zo snel mogelijk plaatsvinden. Daarbij moet uiteraard wel worden gelet op de gevolgen voor mens, dier en natuur.

In de Nederlandse bodem raken aardgasvelden leeg. De laatste resten aardgas uit zo’n veld worden dan gewonnen via fracking. Bij fracking worden water, zand en giftige chemicaliën onder grote druk in de bodem gespoten. De bodem wordt poreus en het gas komt vrij. Fracking kan aardbevingen veroorzaken en tot bodemverzakking leiden.

De Partij voor de Dieren wil dat fracking niet langer wordt toegestaan. Aardgas dat nu nog in de bodem zit moet in het belang van het klimaat en in het belang van de omwonenden in de bodem blijven.

Onze samenleving moet zo snel mogelijk de overstap maken van het gebruik van fossiele brandstoffen naar groene, hernieuwbare energie.

Windenergie is daar een voorbeeld van. Minstens zo belangrijk is dat we veel minder energie gaan gebruiken. Want energie die je niet gebruikt is natuurlijk het duurzaamst.

Bij de plaatsing van windmolens op land moet rekening gehouden worden met bewoners die in de buurt wonen, maar zeker ook met dieren en natuur. Wij willen daarom dat natuurgebieden goed beschermd worden en dat er rekening wordt gehouden met trekvogelroutes. We willen voorkomen dat vogels en vleermuizen door de molenbladen worden geraakt of dat hun vliegroute wordt verstoord.

Windmolens op zee produceren veel geluidsoverlast onder water. Het heien van windmolens maakt een enorm lawaai en ook de draaiende wieken produceren onderwatergeluid. Bruinvissen en dolfijnen kunnen hierdoor gedesoriënteerd en verdwaald raken en zelfs sterven. Dit moet voorkomen worden door alle mogelijke geluidbeperkende maatregelen te nemen.

Als windmolenparken op zee er eenmaal zijn, moeten ze optimaal worden benut voor het ontstaan van nieuwe natuurgebieden. Door de parken gesloten te houden voor alle vormen van visserij ontstaan rustplekken en kraamkamers voor vissen en andere zeedieren.

Insectensterfte

In Nederland neemt het aantal insecten drastisch af. De belangrijkste oorzaak is de intensivering van de landbouw. Door monoculturen, grootschalig gebruik van landbouwgif en de uitstoot van schadelijke stoffen door de veehouderij komen er nauwelijks meer kruiden of bloemen meer in graslanden. Daarmee verdwijnen ook insecten als bijen en vlinders.

Ook door draaiende wieken van windmolens worden insecten gedood. De insectensterfte door windmolens is te vergelijken met de insectensterfte door het verkeer. Voor beide aantallen geldt dat ze niet te vergelijken zijn met de insectensterfte die de intensieve landbouw en veehouderij veroorzaakt. Die is vele malen hoger.

Windmolens hebben ook positieve effecten op de insectenpopulatie. In het grasland rondom windmolens is meer kans voor bloemen en kruiden om te groeien dan op intensieve landbouwakkers.

Daarnaast is het opwekken van windenergie een belangrijke maatregel om klimaatverandering, een andere belangrijke oorzaak van insectensterfte, tegen te gaan.

De Partij voor de Dieren is tegen het winnen, verhandelen en gebruiken van teerzandolie. De winning van teerzandolie uit teerzand vormt een grote aanslag op ecosystemen. Om het teerzand te kunnen winnen worden op grote schaal bossen gekapt en worden water en bodem ernstig vervuild. Teerzandolie is vanwege de hoge CO₂-uitstoot nog veel schadelijker voor het klimaat dan andere fossiele brandstoffen. Bovendien verwoest de oliewinning de leefgebieden van inheemse gemeenschappen. Mensen worden van hun land verdreven en worden ziek van de zware metalen en chemicaliën die in de hele voedselketen terug te vinden zijn. Deze verontreiniging veroorzaakt een extreem hoog aantal kankergevallen onder de lokale bevolking.

De Partij voor de Dieren wil toe naar een decentrale en duurzame energievoorziening waarbij burgers en bedrijven zelf energie opwekken.

Zo kunnen we Nederland zelfvoorzienend maken en kunnen we uiterlijk in 2050 stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen in Nederland. Huizen, bedrijven en publieke gebouwen moeten netto-energieleveranciers worden in plaats van energieverbruikers. Zelf opgewekte energie moet teruggeleverd kunnen worden aan het net, tegen dezelfde prijs die je als gebruiker betaalt.

Bewonerscollectieven moeten de mogelijkheid krijgen om opgewekte energie onderling uit te wisselen zonder hiervoor belasting te betalen. Hierdoor kunnen hele wijken samen energie opwekken en delen.

De Partij voor de Dieren is geen voorstander van de klokverzetting die twee keer per jaar plaatsvindt (zomertijd/wintertijd). Het twee maal per jaar verzetten van de tijd heeft negatieve gevolgen voor kinderen en ouderen: zij passen zich moeilijk aan de gewijzigde tijdinstelling aan. Echte voordelen van de zomertijd zijn er nauwelijks. De zomertijd is ooit bedacht om energiebesparing dichterbij te brengen, maar echte energiewinst is er niet. Doordat het langer licht blijft in de zomer, blijven mensen langer op en gebruiken ze meer elektriciteit.

Bovendien zou de permanente invoering van de zomertijd zeer negatieve gevolgen voor mensen hebben in de winter. Omdat het in de zomertijd een uur later licht is, komt de zon eind december pas om 10 uur op. Maar het licht in de ochtend is heel belangrijk voor het ritme van onze biologische klok. Die biologische klok wordt flink gestoord. Wetenschappers vergelijken de effecten met het gevoel van een maandenlange jetlag. De ‘winst’ van een uurtje langer licht in de middag weegt voor de Partij voor de Dieren niet op tegen de lichamelijke en psychische klachten die volgens artsen en wetenschappers zullen optreden als het pas zo laat licht wordt in de ochtend, als de zomertijd onze standaard tijd wordt in plaats van de natuurlijke tijd (de wintertijd).

De klok verzetten van wintertijd naar zomertijd heeft ook gevolgen voor in het wild levende dieren zoals herten, reeën en wilde zwijnen. Omdat het verkeer plotseling een uur eerder op gang komt, vinden er jaarlijks meer aanrijdingen na het verzetten van de klok (totdat de dieren weer gewend zijn aan het nieuwe ritme van de mens).

De Partij voor de Dieren vindt het heel belangrijk dat onze samenleving zo snel mogelijk overstapt naar duurzame energiebronnen, zoals de zon.

Door het plaatsen van zonnepanelen kunnen huizen, bedrijven en publieke gebouwen netto-energieleveranciers worden in plaats van energieverbruikers. Zelf opgewekte energie moet teruggeleverd kunnen worden aan het net, tegen dezelfde prijs die je als gebruiker betaalt. Momenteel willen grote investeerders, gedreven door subsidie, vooral zonneparken bouwen op landbouwgronden. De Partij voor de Dieren wil dat subsidie zo ingericht wordt dat het plaatsen van zonnepanelen op andere plekken aantrekkelijker wordt, zoals daken, bedrijventerreinen, oude vuilstortplekken en plekken naast snelwegen en vliegvelden. Daar liggen nog veel kansen onbenut.