Duurzaam voedsel, duurzame handel

De Partij voor de Dieren wil meer diversiteit in de landbouw, gesloten kringlopen en kortere ketens tussen boer en consument. Dit zijn de bouwstenen voor gezond en duurzaam voedsel. Biologische, regionale, grondgebonden en duurzame landbouw moet de norm worden. Bij duurzame landbouw wordt geen gif gebruikt en kan iedereen op aarde gevoed worden zonder veel te eisen van het klimaat, de natuur, het milieu en onze toekomst.

In de glastuinbouw is verregaande energiebesparing mogelijk. De Partij voor de Dieren wil dat de gesloten kas toegepast wordt waarbij de ramen gesloten kunnen blijven door seizoensopslag van warmte in de bodem. Op die manier kan de glastuinbouw in plaats van een grootgebruiker van energie netto-leverancier van energie worden.

Daarnaast willen wij dat nutriënten en water worden hergebruikt en dat het lozen van vervuild water verboden wordt.

De Partij voor de Dieren is uitgesproken tegen het genetisch manipuleren van planten. Genetisch manipuleren van planten vormt een groot risico voor mensen, dieren en de biodiversiteit.

De erfelijke eigenschappen van planten hebben zich ontwikkeld in een langdurig proces. Hierdoor hebben planten zich optimaal aan elkaar en aan de natuurlijke omstandigheden van hun omgeving aangepast en is een dynamisch evenwicht tussen de diverse levensvormen ontstaan. De genetische manipulatie van planten en het toepassen daarvan voor technologische doeleinden (biotechnologie) vormt een drastische breuk in het natuurlijke ecosysteem. Ze tast niet alleen de integriteit van planten aan, maar vormt ook grote risico's voor de biodiversiteit. Genetisch gemanipuleerde planten kunnen immers hun natuurlijke soortgenoten verdringen en in het algemeen het ecosysteem ontwrichten. Herbicidenresistente gewassen zoals gentechsoja- en mais hebben geleid tot een toename van giftige bestrijdingsmiddelen. Deze gewassen vormen ook een bedreiging voor de gangbare en biologische teelt wanneer zij zich gaan vermengen.

Wij pleiten ervoor dat er een verbod komt op genetische manipulatie van planten. De Partij voor de Dieren vindt dat tot dat moment het belangrijk is dat de burger goed wordt ingelicht en wil daarom dat bij producten die gentechingrediënten bevatten dit duidelijk wordt vermeld. Wij willen ook dat zolang er geen Europees totaalverbod op gentechgewassen is, de individuele lidstaten de vrijheid houden om producten en teelt van gentechgewassen te weigeren.

De Partij voor de Dieren maakt zich sterk voor een duurzame én gifvrije landbouw. Want omwonenden van landbouwpercelen lopen het risico te worden blootgesteld aan gifstoffen. In de teelt, zoals de bloemen- en bollenteelt, worden veel giftige bestrijdings- en ontsmettingsmiddelen gebruikt.

Mensen die in de buurt wonen worden vaak niet beschermd en zelfs niet geïnformeerd over de middelen die op deze landbouwpercelen worden gebruikt. Kinderen en volwassenen kunnen zo ongevraagd met gif in aanraking komen, waardoor hun gezondheid in gevaar komt. Naast de gezondheidsrisico's voor de mens leidt grootschalig gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen tot ontbossing en tot vergiftiging van onze bodem en ons grond- en oppervlaktewater. Dit leidt tot de vernietiging van onze kwetsbare, maar essentiële biodiversiteit, inclusief de bestuivers als bijen, hommels en vlinders waarvan wij afhankelijk zijn.

Het is helaas toegestaan om krokodillenvlees aan te bieden in Nederland. Het vlees van gefokte exemplaren mag worden geïmporteerd mits men voldoet aan de wettelijke eisen. Vooral in het buitenland zijn vele krokodillenfarms waar krokodillen worden gefokt voor vlees en leer. De dieren leven vaak onder zeer slechte omstandigheden. De Partij voor de Dieren is daarom voor een importverbod op krokodillenvlees en krokodillenleer.

De Partij voor de Dieren is geen voorstander van de intensieve viskwekerij. Veel gekweekte vis wordt uitsluitend of grotendeels gevoed met (producten van) zeevis. Viskwekerijen bieden daarom geen oplossing voor de overbevissing, maar vormen juist een extra aanslag op het aantal vissen in de zeeën. De viskwekerij brengt daarnaast door het hoge antibioticagebruik ook risico's voor de volksgezondheid met zich mee, vergelijkbaar met de risico's in de bio-industrie voor vleesproducten. Ook is het dierenwelzijn niet gegarandeerd: de vissen kunnen hun natuurlijke gedrag niet vertonen en ondergaan pijn en stress.
Zie ook ons standpunt over pijn bij vissen

Op het eerste gezicht is kweekvlees een sympathieke gedachte, maar het voedselprobleem dat de wereld heeft, is te urgent om te wachten op de ontwikkeling van kweekvlees. Die ontwikkeling gaat erg langzaam en kost veel energie en grondstoffen, zeker in vergelijking tot hoogwaardige plantaardige eiwitten en de nieuwe generatie plantaardige vleesvervangers die qua 'vleesstructuur' al zo veel verder zijn.

Het is van groot belang dat nu al meer mensen minder of geen vlees en vis gaan eten. De veehouderij stoot nog steeds meer broeikasgassen uit dan al het verkeer en vervoer samen en veroorzaakt ontbossing en biodiversiteitsverlies. Bovendien neemt de wereldbevolking zeer snel toe en zal zich moeten voeden. Dan is het nodig om te kijken naar laagdrempelige, reeds beschikbare oplossingen, zoals de hoogwaardige plantaardige eiwitten die er nu al zijn.

De Partij voor de Dieren is fel tegenstander van genetische manipulatie en extreem gebruik van landbouwgif.

Multinational Monsanto is inmiddels het icoon geworden van schadelijke landbouw. Het bedrijf produceert massaal landbouwgif en genetisch gemanipuleerde zaden. Ook heeft Monsanto wetenschappelijk onderzoek gemanipuleerd om de schadelijkheid van landbouwgif in twijfel te trekken.

De Partij voor de Dieren wil dat (biologische) stadslandbouw wordt gestimuleerd.

Stadslandbouw is de productie van groente en fruit in moestuinen, parken en achtertuintjes in en rond de stad voor de consumptie door bewoners. Bijvoorbeeld eetbaar groen in de stad, plukfruit in parken en bij scholen of tuinen op tijdelijk braakliggende gronden.

Stadslandbouw gaat echter niet alleen over voedselproductie in de stad, maar ook over vergroening, duurzaamheid, werkgelegenheid, educatie, community building en waardecreatie van lege grond. Het helpt bij de bewustwording over de waarde van voedsel en het kan de verbinding tussen burger en voedsel, tussen stad en platteland en tussen boer en burger herstellen.

Daarnaast moet er meer aandacht komen voor de toekomst van de voedselvoorziening. Steden kunnen hier een belangrijke rol in gaan spelen door in te zetten op duurzame, lokale en gifvrije teelt van groenten.

De Partij voor de Dieren is geen voorstander van keurmerken die door de branche zelf vastgesteld worden. De overheid moet een regierol hebben als het gaat om maatschappelijke waarden als dierenwelzijn, volksgezondheid, arbeidsomstandigheden en milieu door veel hogere minimum beschermingsnormen vast te stellen op het gebied van dierenwelzijn, fair trade, volksgezondheid en milieu dan nu het geval is. Keurmerken kunnen daarbij hooguit ondersteunend zijn.

Met het invoeren van keurmerken pretendeert de branche dat maatschappelijke waarden geborgd zijn, zonder dat de maatschappij invloed heeft op de criteria voor zo'n keurmerk. Ook wordt er geen onafhankelijke controle uitgeoefend: de slager keurt zijn eigen vlees.

De criteria van keurmerken zijn bovendien vaak minder zichtbaar dan het keurmerk zelf, waardoor de consument misleid kan worden. Het keurmerk wekt de indruk dat een product in orde is, maar het is maar de vraag of de consument het daar op basis van de criteria wel mee eens is.

De Partij voor de Dieren is bezorgd over de massale bijensterfte. De Partij voor de Dieren dringt er al geruime tijd op aan dat extreem giftige bestrijdingsmiddelen die in verband worden gebracht met het verlies van de bij van de markt worden gehaald. In Frankrijk, Italië en Slovenië zijn deze gevaarlijke gifstoffen (de zogenoemde neonicotinoïden, zoals imidacloprid) inmiddels verboden.

Waar onderzoekers wereldwijd allang hebben geconstateerd dat deze superinsecticiden negatieve effecten hebben op bijenpopulaties, houdt het kabinet Rutte II (en vorige kabinetten) vast aan de lijn van het door meerdere kabinetten aangemerkte kenniscentrum over bijen aan de Wageningen Universiteit, dat ieder verband tussen het gifgebruik en de sterfte van bijenvolken ontkent en steeds beweert dat er meer onderzoek nodig is. De aanbevelingen van de UU worden steevast genegeerd. Interessant hierbij is dat Wageningen Universiteit nauw samenwerkt met de grootste producent van deze middelen, chemieconcern Bayer.

De Partij voor de Dieren heeft herhaaldelijk gevraagd om maatregelen om de bijensterfte te stoppen en heeft diverse moties ingediend voor een verbod op de nieuwe, extra sterke en gevaarlijke bestrijdingsmiddelen. Meerdere kabinetten hebben deze moties structureel naar de prullenbak verwezen met het argument dat meer onderzoek nodig zou zijn.

Daarnaast wil de Partij voor de Dieren dat er een verbod komt op de verkoop van chemische bestrijdingsmiddelen in tuincentra en andere winkels. Gemeentes moeten overschakelen op gifvrij onderhoud van de openbare ruimte. Ondanks alle inspanningen van de Partij voor de Dieren om het gebruik van extreem giftige bestrijdingsmiddelen tegen te gaan, krijgen wij hierbij helaas weinig steun van andere fracties. Wij blijven ons echter inzetten voor een verbod op bestrijdingsmiddelen die de wereldwijde bijenpopulaties - en daarmee ons hele ecosysteem - in gevaar brengt.

Hormoonverstorende stoffen zitten in allerlei producten waar mensen dagelijks mee in aanraking komen, zoals plastic verpakkingen en op groente en fruit die zijn bespoten met landbouwgif. Deze chemische stoffen kunnen vruchtbaarheidsproblemen, kanker en obesitas veroorzaken en zijn zeer risicovol voor ongeboren baby’s en jonge kinderen. De Partij voor de Dieren wil zo snel mogelijk een verbod op hormoonverstorende stoffen.

De Partij voor de Dieren vindt dat de consument in Nederland en in Europa slecht wordt geïnformeerd over de herkomst van voedsel en over de dier(on)vriendelijke en mens(on)vriendelijke productiewijze daarvan. Wij vinden dat de overheid hier met een goed etiketteringssysteem helderheid over moet verschaffen.

Dit etiketteringssysteem moet verder gaan dan de huidige Europese regelgeving. In zo’n etiketteringssysteem moet duidelijk zichtbaar zijn uit welk land een dierlijk product afkomstig is en hoe het is geproduceerd, inclusief dierenwelzijnsnormen, milieunormen en sociale omstandigheden. Ook moet vermeld worden of het vlees afkomstig is van onverdoofd geslachte dieren en of dieren genetisch gemanipuleerd veevoer te eten hebben gekregen.

Alleen al in Nederland verdwijnt er jaarlijks 2,5 miljoen ton voedsel in de vuilnisbak. Voedsel wordt steeds goedkoper, onder meer door supermarktoorlogen. Het maakt een steeds kleiner onderdeel uit van onze uitgaven, waardoor het gemakkelijker weggegooid wordt. Voedsel is letterlijk waardeloos geworden, en wordt ook zo behandeld.

De Partij voor de Dieren vindt dat voedselverspilling in het belang van mens, dier en milieu moet worden aangepakt. Veel goed voedsel wordt onterecht weggegooid door de houdbaarheidsdatum die op de verpakking staat. Burgers moeten goed voorgelicht worden over het bewaren en de houdbaarheid van voedsel. De Warenwet moet worden aangepast zodat houdbaarheidsdata niet langer verspilling in de hand werken.

Op Europees niveau moet Nederland het initiatief nemen om regels over houdbaarheidsdata aan te passen. Ook de grootte van de verpakking van voedsel kan hierbij een rol spelen.

Door voedsel in kleinere verpakkingen of los te verkopen, kan de consument zijn inkopen beter afstemmen op wat hij/zij echt nodig heeft. Bewustwording over de waarde van voedsel kan vergroot worden door de verbinding tussen burger en voedsel te herstellen. Daarom moet (biologische) stadslandbouw worden gestimuleerd.

De Partij voor de Dieren wil geen vrijhandel ten koste van milieu, dierenwelzijn, voedselzekerheid en mensenrechten.

Voor de Partij voor de Dieren is handel ondergeschikt aan moraal. Mensenrechten en duurzaamheid mogen niet wijken voor economische kortetermijnbelangen. De Partij voor de Dieren is tegen vrijhandelsakkoorden omdat deze de democratie ondermijnen en grote negatieve gevolgen kunnen hebben voor het milieu, dierenwelzijn, volksgezondheid en voor de keuzevrijheid van consumenten.

De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen over het vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en Canada, het zogenaamde CETA. Zeker op het gebied van landbouw en voedsel zal dit verdrag verstrekkende gevolgen hebben voor milieu, dierenwelzijn, volksgezondheid en de keuzevrijheid van consumenten. Zo maakt het verdrag het onmogelijk om nog voorwaarden te stellen aan de producten die vanuit Canada de EU binnen komen. De productiestandaarden in Canada wat betreft klimaat, milieu, dierenwelzijn, arbeidsrechten én voedselveiligheid liggen veel lager dan in Europa. Zo mag er in Canada landbouwgif gebruikt worden dat in de EU verboden is. Dit leidt ook tot oneerlijke concurrentie voor de Nederlandse boeren, die wél aan de Europese standaarden moeten voldoen. Bovendien werd uit geheime documenten duidelijk dat Canadese ambtenaren in besloten verdragscomités lobbyen voor het verlagen van de Europese standaarden wat betreft voedselveiligheid. Dat vindt de Partij voor de Dieren onaanvaardbaar.

Daarnaast bevat CETA extra bescherming voor investeerders via de zogenaamde ICS (Investment Court System) -clausule. Deze clausule geeft bedrijven het recht om staten aan te klagen voor bijvoorbeeld klimaatbeleid, wanneer dit de economische belangen van het bedrijfsleven schaadt. Dit gaat buiten de nationale rechter om en leidt tot een ondermijning van democratisch tot stand gekomen wetten en regels die op dit moment gelden in Nederland en in de EU. De democratische mogelijkheden voor herziening of aanscherping van beleid worden ernstig beperkt. Nederland weet hier alles van: energiereuzen RWE en Uniper dienden miljardenclaims in tegen Nederland via het Energiehandvestverdrag met eenzelfde claimsysteem, omdat we besloten te stoppen met steenkool. Onze eigen regels en onze eigen rechters worden hierdoor buitenspel gezet voor het economische belang van multinationals. De Partij voor de Dieren is fel tegen investeerdersbeschermingsclausules.

De Partij voor de Dieren vindt dat als er toch vrijhandelsverdragen worden afgesloten door de EU, lidstaten daarover altijd het laatste woord moeten hebben. Er zal dan een bindend referendum worden georganiseerd. Daarnaast vinden wij dat bestaande vrijhandelsakkoorden en associatieakkoorden waarin Nederland partner is, herzien moeten worden.

De Partij voor de Dieren luidde als eerste partij in het parlement de noodklok over deze vrijhandelsverdragen. In diverse debatten hebben we steeds aandacht gevraagd voor de grote gevolgen die het afsluiten van handelsverdragen zal hebben voor het milieu, voor dierenwelzijn, voor de Europese landbouwsector, voor onze privacy, voor landen in het Mondiale Zuiden en andere zeer ongewenste effecten.

Hieronder vindt u een selectie van onze debatbijdragen en voorstellen over vrijhandelsverdragen. U kunt er op rekenen dat de Partij voor de Dieren zich krachtig zal blijven verzetten tegen het handelsakkoord tussen Canada en de EU.

• Bijdrage Teunissen aan debat over de Raad Buitenlandse Zaken / Handel van 3 juni
• Bijdrage Ouwehand aan debat over het coalitieakkoord
  
• Motie Teunissen c.s. over niet instemmen met het verlagen van importtarieven, het verruimen van quota en andere liberalisering van landbouwproducten